Thị trường chung (Common Market) là gì? Ưu điểm và hạn chế

Hình minh họa

Thị trường chung (Common Market)

Định nghĩa

Thị trường chung trong tiếng Anh là Common Market. Thị trường chung là hình thức liên kết kinh tế giữa các nước áp dụng các biện pháp tương tự như liên minh thuế quan trong quan hệ thương mại và còn cho phép di chuyển tự do tư bản, lao động giữa các thành viên, tạo lập thị trường thống nhất theo nghĩa rộng.

Thực tế khối liên kết thị trường thành công nhất là của liên minh Châu Âu (EU) giai đoạn 1970 - 1985 với tên gọi thị trường chung châu Âu (ECM).

Các điều kiện bắt buộc để được xác định là thị trường chung

Để được xác định là một thị trường chung, các điều kiện sau phải được thỏa mãn:

(1) Thuế quan, hạn ngạch và tất cả các rào cản liên quan đến nhập khẩu và xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ giữa các thành viên của thị trường chung được loại bỏ.

(2) Các hạn chế thương mại phổ biến như thuế quan đối với các quốc gia khác được áp dụng bởi tất cả các thành viên của thị trường chung.

(3) Các yếu tố sản xuất như lao động và vốn có thể di chuyển tự do mà không bị hạn chế giữa các quốc gia thành viên.

Lưu ý: Nếu một trong những điều kiện không được thỏa mãn, thị trường kết quả không phải là thị trường chung. Ví dụ, nếu các yếu tố sản xuất như lao động và vốn không thể di chuyển tự do mà không bị hạn chế giữa các quốc gia thành viên, thì hình thức liên kết kinh tế quốc tế đó sẽ được định nghĩa là một liên minh thuế quan.

Ưu điểm và hạn chế của thị trường chung

Ưu điểm

- Di chuyển tự do của con người, hàng hóa, dịch vụ và vốn

Ngoài việc loại bỏ thuế quan giữa các quốc gia thành viên, những lợi ích chính của một thị trường chung bao gồm sự di chuyển tự do của con người, hàng hóa, dịch vụ và vốn. Do đó, một thị trường chung thường được coi là một thị trường duy nhất, vì nó cho phép sự di chuyển tự do của các yếu tố sản xuất mà không bị cản trở bởi biên giới quốc gia.

- Hiệu quả trong sản xuất

Đối với một nền kinh tế, thị trường chung tạo điều kiện cho hiệu quả giữa các quốc gia thành viên - các yếu tố sản xuất được phân bổ hiệu quả hơn dẫn đến tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ hơn. Khi thị trường trở nên hiệu quả hơn, các công ty kém hiệu quả cuối cùng sẽ đóng cửa do cạnh tranh khốc liệt hơn.

Các công ty thường được hưởng lợi từ các nền kinh tế có qui mô và tăng lợi nhuận, và đổi mới nhiều hơn để cạnh tranh trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt hơn.

Hạn chế

- Suy giảm khả năng cạnh tranh

Việc chuyển đổi sang một thị trường chung đi kèm với một vài hạn chế. Đối với một, các công ty trước đây đã được Chính phủ bảo vệ và trợ cấp có thể đấu tranh để duy trì hoạt động trong bối cảnh cạnh tranh hơn. 

Sự di cư của các yếu tố sản xuất sang các quốc gia khác có thể cản trở sự tăng trưởng kinh tế của quốc gia đó và dẫn đến tình trạng thất nghiệp gia tăng.

- Chuyển hướng thương mại

Chuyển hướng thương mại xảy ra khi những người không phải là thành viên hiệu quả đang chen chúc ra khỏi thị trường chung. Hơn nữa, một quốc gia có thể thể hiện mức lương chán nản nếu nước này phải đối mặt với sự gia tăng các yếu tố sản xuất khi cung vượt cầu

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế quốc tế, NXB Tài chính; What is a Common Market?, CFI)