Liên minh thuế quan (Custom Union - CU) là gì? Bản chất và đặc trưng

Hình minh họa. Nguồn: Lawyers for Britain

Liên minh thuế quan (Custom Union - CU)

Định nghĩa

Liên minh thuế quan trong tiếng Anh là Custom Union, viết tắt là CU. 

Liên minh thuế quan là hình thức liên kết kinh tế giữa các nước, trong đó áp dụng các biện pháp xoá bỏ thuế quan và những rào cản phi thuế quan đối với phần lớn hàng hóa, dịch vụ trong quan hệ buôn bán giữa các nước thành viên, đồng thời thiết lập và áp dụng một biểu thuế quan chung của các nước thành viên với các nước khác.

Hiểu theo cách đơn giản, liên minh thuế quan là một hiệp định thương mại mà một nhóm các quốc gia áp dụng một biểu thuế quan chung cho phần còn lại của thế giới trong khi trao quyền tự do thương mại cho nhau.

Bản chất

- Liên minh thuế quan là một hình thức hội nhập kinh tế cung cấp một bước trung gian giữa khu vực thương mại tự do (cho phép thương mại tự do lẫn nhau nhưng thiếu một hệ thống thuế quan chung) và thị trường chung (ngoài thuế quan chung, còn cho phép di chuyển tự do các nguồn lực như vốn và lao động giữa các quốc gia thành viên).

- Một khu vực thương mại tự do (FTA) với thuế quan chung tạo thành một liên minh thuế quan.

Đặc trưng của liên minh thuế quan

- Trong liên minh thuế quan các nước thành viên trở thành một thị trường hàng hóa, dịch vụ thống nhất với các nước ngoài khối và tạo ra sự cạnh tranh bình đẳng với nhau.

- Tuy vậy, các nước tham gia vào khối liên kết bị mất quyền độc lập tự chủ trong quan hệ buôn bán với các nước ngoài khối liên kết bởi sự ràng buộc của biểu thuế quan và chính sách thuế quan chung.

- Trong thực tế đã có nhiều liên minh thuế quan ra đời như: Liên minh thuế quan giữa Bỉ và Lucxambua năm 1921, Hiệp định chung về Mậu dịch và Thuế quan GATT năm 1948, Liên hiệp hải quan các nước Trung Mỹ (ADEANPACT)

Ý nghĩa của liên minh thuế quan

- Từ lâu, người ta đã nhận ra rằng các hàng rào thuế quan thường làm giảm sản lượng thương mại giữa các quốc gia. Trong hầu hết các trường hợp, việc giảm thương mại này nhằm mục đích bảo vệ một số nhà sản xuất nhất định trong nước, đồng thời làm tăng chi phí cho người tiêu dùng ở cả nước nhập khẩu và xuất khẩu. 

- Nhiều Chính phủ cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách bảo vệ các nhà sản xuất được ưa chuộng đồng thời giảm chi phí tiêu dùng. Liên minh thuế quan, cùng với các hình thức hội nhập kinh tế khác đưa ra một phương tiện để đạt được sự cân bằng đó.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế quốc tế, NXB Tài chính; Customs union, Britannica)