Chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp (Mortgage-Backed Security - MBS) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: dangkydoanhnghiep.org.vn)

Chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp

Khái niệm

Chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp trong tiếng Anh là Mortgage-Backed Security; viết tắt là MBS.

Chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp (MBS) là một khoản đầu tư tương tự như trái phiếu được phát hành dựa trên cơ sở một hoặc một nhóm các khoản thế chấp. Các nhà đầu tư vào MBS nhận thanh toán định kì tương tự như trái phiếu coupon.

MBS là một loại chứng khoán bảo đảm bằng tài sản. Rõ ràng rằng trong cuộc khủng hoảng nợ dưới chuẩn ở Mỹ 2007 - 2008, một chứng khoán được đảm bảo bằng thế chấp chỉ được nghe đến như là khoản thế chấp hỗ trợ.

Một MBS cũng có thể được gọi là một khoản bảo đảm liên quan đến chứng khoán hoặc sang tay thế chấp.

Cách thức chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp hoạt động

Về cơ bản, một chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp biến ngân hàng thành một trung gian tài chính giữa người mua và nhà đầu tư. Một ngân hàng có thể ban hành các khoản thế chấp cho khách hàng và sau đó bán chúng lại với giá chiết khấu để đưa vào khoản MBS. Ngân hàng ghi nhận nghiệp vụ này vào tài khoản có trên bảng cân đối kế toán và ngân hàng sẽ không sao kể cả khi người mua bị phá sản hay trắng tay.

Các nhà đầu tư mua một chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp chủ yếu là để cho vay đối với những người mua nhà. Một MBS có thể được mua bán thông qua một nhà môi giới. Mức đầu tư tối thiểu là khác nhau giữa các tổ chức phát hành.

Để được buôn bán trên thị trường hiện nay, MBS phải được phát hành bởi một doanh nghiệp được chính phủ tài trợ (GSE) hoặc một công ty tài chính tư nhân. Các khoản thế chấp phải có nguồn gốc từ một tổ chức tài chính được cấp phép và thành lập theo qui định. Và MBS phải nhận được sự công nhận một trong hai xếp hạng hàng đầu bởi cơ quan xếp hạng tín dụng.

Các loại chứng khoán bảo đảm thế chấp

Có hai loại MBS phổ biến: chứng khoán chuyển giao (Pass-through) và nghĩa vụ nợ cầm cố thế chấp (Collateralized Mortgage Obligations - CMO).

Chứng khoán chuyển giao (Pass-through)

- Chứng khoán chuyển giao: được hình thành bằng sự tin tưởng trong đó các khoản thanh toán thế chấp được thu thập và chuyển qua cho các nhà đầu tư. Chúng thường có thời gian đáo hạn là 05, 15 hoặc 30 năm. Kì hạn của chứng khoán chuyển giao có thể ít hơn thời gian đáo hạn đã nêu tùy thuộc vào các khoản thanh toán chính trên khoản thế chấp tạo nên chứng khoán chuyển giao.

Nghĩa vụ nợ cầm cố thế chấp (Collateralized Mortgage Obligations - CMO)

CMO bao gồm nhiều nhóm chứng khoán được biết đến như là các lớp hay các phân ngạch. Các phân ngạch được xếp hạng tín dụng để xác định tỷ lệ được lợi tức cho các nhà đầu tư.

Ưu điểm và hạn chế của chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp

Ưu điểm

- Đây là công cụ đầu tư có rủi ro rất thấp nhưng lại cung cấp mức thu nhập cao hơn 1-2% so với những chứng khoán có rủi ro tương đương.

- Hầu hết chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp hoặc là được bảo đảm toàn bộ hoặc bảo trợ bởi chính phủ Mỹ. 

Hạn chế 

- Khoản đầu tư tối thiểu khá cao, thường từ 25.000 USD.

- Thu nhập từ chứng khoán này bị đánh thuế.

(Tài liệu tham khảo: investopedia.com)