Phẩm chất của hàng hóa (Specification of Goods) trong hợp đồng ngoại thương là gì?

Hình minh họa (Nguồn: 123rf)

Phẩm chất của hàng hóa (Specification of Goods) trong hợp đồng ngoại thương 

Phẩm chất của hàng hóa - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Specification of Goods hoặc Quality of Goods.

Phẩm chất của hàng hóa là điều khoản qui định về mặt chất lượng và qui cách hàng hóa trong hợp đồng ngoại thương. Theo đó, tùy vào loại hàng giao dịch mà trong hợp đồng các bên phải thỏa thuận cụ thể về tiêu chuẩn kĩ thuật, kích thước, màu sắc, mùi vị, độ ẩm, tạp chất... của hàng hóa. (Theo Giáo trình Thanh toán quốc tế, NXB Thống kê).

Các tiêu chí xác định phẩm chất của hàng hóa

Phẩm cấp hoặc tiêu chuẩn hàng hóa

Thông thường các sản phẩm công nghiệp được tiêu chuẩn hóa (standardised) về phương pháp sản xuất, chế biến, đóng gói,... theo tiêu chuẩn nhà nước, tiêu chuẩn địa phương, tiêu chuẩn của ngành kinh tế, đăng kí chất lượng hay tiêu chuẩn chất lượng nhà sản xuất. 

Ngoài ra, khi định ra tiêu chuẩn, người ta còn định ra phẩm cấp (category) như hàng loại I, loại II, loại III hoặc hàng phế phẩm. Do đó, khi xác định phẩm chất hàng hóa, ngoài yếu tố tiêu chuẩn còn phải chú ý đến phẩm cấp hàng hóa. 

Hơn nữa, ngày nay do tiến bộ khoa học kĩ thuật diễn ra nhanh chóng, nên hệ thống tiêu chuẩn chất lượng cũng thay đổi theo. Vì vậy khi nói đến tiêu chuẩn hàng hóa thì phải nói chính xác, cụ thể là tiêu chuẩn năm nào, theo số hiệu nào, của ai.

Mô tả hàng hóa

Nhìn chung nhiều hàng hóa mua bán chưa được tiêu chuẩn hóa chất lượng. Do đó, khi mua bán các bên có thể qui định chất lượng bằng sự mô tả hàng hóa về các yếu tố như thể tích, kích thước, màu sắc, tính năng...

Theo mẫu hàng hóa

Đối với những hàng hóa khó tiêu chuẩn hóa chất lượng và khó mô tả chi tiết, có thể thỏa thuận theo mẫu hàng. Về nguyên tắc, người bán có thể đưa ra mẫu hàng và người mua chấp nhận; hoặc người mua đưa ra mẫu hàng và người bán chấp nhận.

Qui cách hàng hóa

Bao gồm những đặc tính về chất lượng như công suất, tần số, tốc độ, kích thước, trọng tải... Rõ ràng là phương pháp này được áp dụng chủ yếu cho các mặt hàng là máy móc, thiết bị kĩ thuật, công cụ vận tải... 

Xem trước hàng hóa

Trong hợp đồng nếu có điều khoản "đã xem và đồng ý", có nghĩa là người mua được quyền xem trước hàng hóa trong một thời gian qui định và đã đồng ý mua hàng bằng việc kí kết hợp đồng. 

Người bán phải bảo đảm chất lượng hàng hóa giống như khi đã mua và đã xem trước đó; còn người mua phải nhận hàng và trả tiền, không được viện lí do về chất lượng xấu để từ chối hàng hóa.

Hàm lượng các chất cấu thành hàng hóa

Đối với những hàng hóa mà tỉ lệ thành phần các chất quyết định chất lượng của chúng thì áp dụng theo phương pháp này.

Theo sản lượng thành phẩm

Đây là phương pháp xác định số lượng sản phẩm cuối cùng thu được từ nguyên liệu. Chỉ số này có thể qui định bằng tỉ lệ phần trăm hay bằng số lượng tuyệt đối.

Theo nhãn hiệu hàng hóa

Áp dụng cho loại hàng có đăng kí chất lượng sản phẩm và có uy tín trên thị trường, mỗi nhãn hiệu đặc trưng cho một phẩm cấp nhất định của hàng hóa. Khi sử dụng phương pháp này cần dẫn chiếu năm và serie sản xuất của hàng hóa.

Theo hiện trạng hàng hóa

Áp dụng cho hàng hóa tươi sống có mùi vị, màu sắc, độ chín không ổn định; trong trường hợp này người bán không chịu trách nhiệm về tình trạng xấu đi của chất lượng hàng hóa trên đường đi.

Theo tài liệu kĩ thuật

Trong việc mua bán máy móc, thiết bị, hàng công nghiệp tiêu dùng lâu bền, trên hợp đồng mua bán, người ta thường dẫn chiếu đến một biểu kê các thông số kĩ thuật khắc họa tính chất của hàng hóa. 

Trong trường hợp này, hợp đồng phải nêu người chịu trách nhiệm về biểu kê và dẫn chiếu những chỉ số cơ bản nêu trong biểu kê, và qui định rằng biểu kê là bộ phận không tách rời hợp đồng.

Theo trọng lượng tự nhiên

Trọng lượng tự nhiên của một đơn vị dung tích hàng hóa được thể hiện bằng kilogam; nó nói lên tính chất vật lí và tỉ lệ tạp chất của hàng hóa.

Theo phẩm chất bình quân

Tức là việc giao hàng phải bảo đảm được phẩm chất không thấp hơn phẩm chất bình quân của loại hàng đó đang được giao dịch phổ biến trên thị trường. (Theo Giáo trình Thanh toán quốc tế, NXB Thống kê).