Phương pháp cực đại cực tiểu (High - low method) là gì?
Hình minh họa
Phương pháp cực đại cực tiểu (High - low method)
Định nghĩa
Phương pháp cực đại cực tiểu trong tiếng Anh là High - low method. Phương pháp cực đại cực tiểu là việc phân tích và ước lượng hàm chi phí dựa vào hai điểm dữ liệu.
Các thuật ngữ liên quan
Phương pháp đồ thị phân tán là phương pháp ước lượng chi phí mà theo đó một khoản mục chi phí được phân loại là chi phí hỗn hợp hoặc người phân tích không biết rõ về hành vi của một loại chi phí, người phân tích sẽ vẽ đồ thị biểu diễn các khoản chi phí thu thập được theo các mức hoạt động tương ứng.
Nội dung phương pháp cực đại cực tiểu
- Nhà phân tích dựa vào chi phí ở mức độ hoat động thấp nhất và mức độ cao nhất trong tập dữ liệu thu thập được, từ đó xác định các yếu tố chi phí biến đổi và chi phí cố định.
- Công thức xác định như sau:
Chi phí biến đổi đơn vị = Chênh lệch chi phí giữa hai mức độ hoạt động / Chênh lệch giữa hai mức hoạt động
Chi phí cố định = Tổng chi phí – Chi phí biến đổi đơn vị × Mức hoạt động
Lưu ý
Mức hoạt động này được chọn có thể là cực đại hoặc cực tiểu. Điều quan trọng là tổng chi phí phải tương ứng với mức hoạt động được chọn.
Ví dụ
Số liệu về chi phí của cửa hàng Mc.Donald được thu thập trong 12 tháng qua như sau:
| Tháng | Số lượng hamburger (Q) | Chi phí (C) |
|---|---|---|
| 1 | 75.000 | 5.100 |
| 2 | 78.000 | 5.300 |
| 3 | 80.000 | 5.650 |
| 4 | 92.000 | 6.300 |
| 5 | 98.000 | 6.400 |
| 6 | 108.000 | 6.700 |
| 7 | 118.000 | 7.035 |
| 8 | 112.000 | 7.000 |
| 9 | 95.000 | 6.200 |
| 10 | 90.000 | 6.100 |
| 11 | 85.000 | 5.600 |
| 12 | 90.000 | 5.900 |
Trong ví dụ trên, chúng ta có thể dựa vào số liệu chi phí ở mức hoạt động cao nhất (Q = 118.000) và mức hoạt động thấp nhất (Q = 75.000) để ước lượng hàm chi phí.
- Chi phí biến đổi đơn vị = Chênh lệch chi phí giữa hai mức độ hoạt động / Chênh lệch giữa hai mức hoạt động = (7.035 – 5.100) / (118.000 – 75.000) = 0,045 ($)
- Chi phí cố định = Tổng chi phi – Chi phí biến đổi = 7.035 – 0,045 × 118.000 = 1.725 ($)
Phương trình chi phí: C = 1.725 + 0,045Q
Ưu điểm
- Phương pháp phân tích cực đại cực tiểu khách quan hơn phương pháp phân tích bằng đồ thị phân tán.
Hạn chế
- Tuy nhiên phương pháp phân tích cực đại cực tiểu chỉ dựa vào hai cặp dữ liệu, bỏ qua tất cả các điểm dữ liệu còn lại.
(Tài liệu tham khảo: Cách ứng xử của chi phí và phân tích mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi nhuận, Tổ hợp giáo dục Topica; High-Low Method Definition, Investopedia)
