Giá thị trường (Market Price) trong kế toán là gì?

Hình minh họa

Giá thị trường (Market Price)

Định nghĩa

Giá thị trường trong tiếng Anh là Market Price. Giá thị trường trong kế toán là giá được thỏa thuận, thống nhất giữa các bên tham gia thị trường tại thời điểm nhất định.

Giá trị trường có thể là giá thay thế (giá hiện hành) hoặc giá thực hiện.

Giá thị trường chỉ có thể xác định được khi tồn tại các giao dịch thực tế của đối tượng tính giá hoặc của đối tượng cùng loại.

Ví dụ

1) Ngày 10/01/N, công ty A mua 15.000 cổ phiếu Z trên thị trường chứng khoán tập trung với mục đích nắm giữ dài hạn. Tổng giá mua Công ty A đã thanh toán là 750 triệu đồng.

Ngày 31/12/N, cổ phiếu X được giao dịch với giá đóng cửa là 60.000 đồng/ cổ phiếu.

Giá thị trường của số cổ phiếu X được kế toán Công ty A ghi nhận tại ngày 31/12/N là:

60.000 x 15.000 = 900 (triệu đồng)

2) Ngày 05/02/N, Công ty A nhận được một lô hàng hóa Y có trọng lượng 500 kg do đơn vị bạn biếu tặng.

Tại thời điểm xảy ra giao dịch, nếu Công ty mua loại hàng hóa này trên thị trường thì đơn giá mua sẽ là 400.000 đồng/kg. Đến ngày 31/12/N, đơn giá mua của loại hàng hóa Y trên thị trường 340.000 đồng/kg.

Với giả định công ty A chưa xuất kho lô hàng hóa Y, tại ngày 31/12/N giá thị trường của lô hàng hóa Y là: 

340.000 x 500 = 170 (triệu đồng)

Bản chất

- Giá thị trường được sử dụng để tính giá trong kế toán xuất phát từ quan điểm không lạc quan của các nhà kế toán (kế toán gia) vào khoảng thế kỉ thứ XIII - XIV về sự tồn tại liên tục của đơn vị kế toán.

- Đồng thời, giá thị trường chính là hệ quả của trường phái lí thuyết sở hữu. Do sự gia tăng các đơn vị kế toán vị phá sản ở thời kì này, họ cho rằng tài sản ròng của đơn vị kế toán phải được đánh giá theo giá thị trường.

Ý nghĩa

- Giá thị trường có khả năng cung cấp thông tin hữu ích cho đối tượng sử dụng trong những hoàn cảnh điều kiện nhất định, ví dụ khi đơn vị kế toán phá sản, giải thể, chia, tách, hợp nhất, sáp nhập...

- Tuy nhiên, giá thị trường khá hạn chế về tính tin cậy. 

Giá thị trường được hình thành trên cơ sở qui luật giá trị, qui luật cạnh tranh và qui luật cung cầu... Do đó, việc sử dụng giá thị trường để tính giá trong nhiều trường hợp không đảm bảo được tính khách quan và hợp lí khi nó có sự biến động quá lớn so với giá trị thực.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Nguyên lí kế toán, NXB Tài chính)