Chính quyền ông Trump cân nhắc áp thuế quan đối ứng đến 20%?

Thuế quan phổ quát thay vì thuế quan đối ứng? 

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đang gấp rút xác định những chi tiết của chương trình thuế quan mới trước hạn chót 2/4.

Nguồn tin của Wall Street Journal (WSJ) cho biết một trong những điểm tranh luận chính là Nhà Trắng nên áp mức thuế riêng biệt cho từng đối tác thương mại như ông Trump đã đề cập trong vài tuần gần đây, hay quay trở lại lời hứa trên đường tranh cử là áp chung một mức thuế cho mọi quốc gia xuất khẩu sang Mỹ.

Ông Trump dành phần lớn tuần trước để hạ thấp kỳ vọng về kế hoạch áp thuế quan đối ứng. Vào tối 30/3, chủ nhân Nhà Trắng nói với các phóng viên trên Air Force One rằng ông sẽ “rộng lượng hơn nhiều” tuyên bố trước đây là tăng thuế quan lên hàng nhập khẩu sao cho phù hợp với mức thuế quan mà các quốc gia khác đánh lên hàng hoá Mỹ.

Nhưng đồng thời, trong những ngày gần đây, ông cũng thúc giục cấp dưới mạnh mẽ hơn, khuyến khích họ xây dựng các kế hoạch thuế quan cao hơn, ảnh hưởng tới nhiều quốc gia hơn. Cũng vào tối 30/3, ông Trump tuyên bố muốn áp một số loại thuế quan lên “về cơ bản là tất cả” đối tác thương mại của Mỹ.

Chưa rõ Tổng thống Mỹ sẽ chọn cách tiếp cận nào để hiện thực hóa mục tiêu trên. Trong những ngày gần đây, các cố vấn của ông Trump đang cân nhắc áp mức thuế lên đến 20% với mọi đối tác thương mại của Mỹ.

Ông Trump và các cấp dưới đã thúc đẩy kế hoạch này suốt nhiều tháng trong giai đoạn tranh cử cho nhiệm kỳ thứ hai. Nhưng về sau ông từ bỏ nó để ủng hộ kế hoạch áp thuế quan đối ứng, với nội dung cơ bản là “nước khác áp thuế bao nhiêu với Mỹ, Mỹ sẽ đánh thuế từng đó với họ”.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết kế hoạch áp thuế quan đối ứng vẫn đang được cân nhắc. Vị này nói thêm rằng ông Trump muốn áp thuế quan lên tất cả các nước có thặng dư thương mại với Mỹ và đạt được “một con số đẹp” với từng quốc gia, dù chưa ra quyết định cuối cùng.

Dù kế hoạch cuối cùng là áp thuế quan đối ứng hay thuế quan phổ quát, Tổng thống Mỹ cũng muốn chính sách thương mại phải “to lớn và đơn giản”. Có khả năng kế hoạch cuối cùng sẽ có phạm vi rộng hơn suy đoán.

Ngoài ra, đội ngũ của ông Trump cũng đang cân nhắc công bố một loạt thuế quan cụ thể đối với nhiều ngành. Khoảng sản thiết yếu có thể là một trong những lĩnh vực bị ảnh hưởng, nguồn tin của WSJ cho hay.

Lạm dụng quyền hành pháp?

Chính quyền ông Trump đang cân nhắc đánh thuế đối ứng hoặc thuế quan phổ quát bằng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA).

Đó cũng là đạo luật ông Trump dùng để đánh thuế lên Mexico và Canada vì nạn buôn lậu fentanyl. Trước đây, Mỹ chưa từng dùng đạo luật này để đánh thuế quan.

Một số luật sư của Nhà Trắng lo ngại việc sử dụng đạo luật này sẽ làm tăng rủi ro thuế quan của ông Trump bị bác bỏ tại tòa án.

Nhiều khả năng các nhà lập pháp Đảng Dân chủ sẽ lập luận rằng việc sử dụng thuế quan IEEPA trên diện rộng là hành vi lạm dụng quyền hành pháp.

Phía Đảng Dân chủ dự định sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về nghị quyết do Thượng nghị sĩ Tim Kaine khởi xướng nhằm thách thức việc ông trump dùng IEEPA để đánh thuế quan với Canada.

Ông Kaine nói với tờ WSJ: “Quyền hạn khẩn cấp của IEEPA được thiết kế để chống lại kẻ thù và những đối tượng tương tự. Quốc hội cần lấy lại quyền lực về chính sách thương mại. Quyền lực về chính sách thương mại được trao cho Quốc hội theo Hiến pháp”. 

Sự bất bình của người Mỹ về chi phí sống là một trong những yếu tố giúp ông Trump tái đắc cử. Đảng Dân chủ lập luận rằng chính sách thương mại của ông không giúp đỡ cho người Mỹ.

Thượng nghị sĩ Mark Warner của Đảng Dân chủ khẳng định: “Người Mỹ sẽ phải trả nhiều tiền hơn. Họ chọn vị tổng thống này để đẩy giá cả đi xuống và giờ thị trường đang sụp đổ vì họ nghĩ thuế quan là trò ngu ngốc”.

Nói riêng về mức thuế 25% mà ông Trump định đánh vào ô tô sản xuất ở nước ngoài, các nhà phân tích của Morgan Stanley dự đoán nó có thể khiến giá xe tăng thêm 11 - 12%

Trước công chúng, ông Trump gạt đi những lo ngại về giá cả. Ông tuyên bố ông không quan tâm nếu các hãng xe ngoại tăng giá với người tiêu dùng Mỹ để phản ứng với thuế quan.