Kết cấu chi phí (Cost structure) là gì? Mối quan hệ giữa kết cấu chi phí và lợi nhuận

Hình minh họa

Kết cấu chi phí (Cost structure)

Định nghĩa

Kết cấu chi phí trong tiếng Anh là Cost structure. Kết cấu chi phí là mối quan hệ về tỉ trọng của chi phí cố định và chi phí biến đổi của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp có kết cấu chi phí khác nhau thì sẽ có kết quả kinh doanh là khác nhau mặc dù có cùng mức độ tăng doanh thu.

Mối quan hệ giữa kết cấu chi phí và lợi nhuận

- Kết cấu chi phí có quan hệ với lợi nhuận. 

- Doanh nghiệp nào có kết cấu chi phí với phần định phí cao hơn thì sẽ đem lại lợi nhuận nhiều hơn khi doanh thu gia tăng và ngược lại trong trường hợp doanh thu suy giảm thì sẽ gặp rủi ro nhiều hơn.

Kết cấu chi phí như thế nào thì được coi là hợp lí? 

- Điều này không có câu trả lời chung.

- Kết cấu chi phí tùy thuộc vào tính chất, đặc điểm, chính sách và chiến lược kinh doanh của từng doanh nghiệp. 

Trong điều kiện ổn định và phát triển kinh tế, doanh nghiệp nào có kết cấu chi phí với phần chi phí cố định lớn hơn, tức là có qui mô tài sản cố định lớn hơn, thì sẽ có lợi thế cạnh tranh hơn trong việc chiếm lĩnh thị trường. 

Nhưng trong nền kinh tế không ổn định, việc tiêu thụ sản phẩm gặp nhiều khó khăn thì doanh nghiệp nào có kết cấu chi phí với chi phí biến đổi nhiều hơn, tức là qui mô tài sản cố định nhỏ hơn, thì doanh nghiệp đó sẽ dễ dàng và linh hoạt hơn trong việc chuyển đổi cơ cấu mặt hàng và ít gặp rủi ro kinh doanh hơn.

Ví dụ

Hai doanh nghiệp trên sẽ có kết cấu chi phí lần lượt là: 

* Doanh nghiệp A 

- Chi phí cố định chiếm: (30:90) × 100% = 33,33%

- Chí phí biến đổi chiếm: (60:90) × 100% = 66,67%

* Doanh nghiệp B

- Chi phí cố định chiếm: (60:90) × 100% = 66,67%

- Chí phí biến đổi chiếm: (30:90) × 100% = 33,33%

Ta có tỉ suất lãi trên chi phí biến đổi (tỉ suất lãi trên biến phí) của hai doanh nghiệp này cũng sẽ khác nhau và lần lượt là 40% (doanh nghiệp A) và 70% (doanh nghiệp B).

Tuy nhiên cả hai doanh nghiệp này đều có cùng mức lợi nhuận.

Giả sử doanh thu của cả hai doanh nghiệp đều tăng 20% thì lợi nhuận của hai doanh nghiệp sẽ thay đổi như thế nào?

Khi doanh thu tăng 20% thì lãi trên biến phí sẽ tăng:

100.000 x 20% x 40% = 8.000 (nghìn đồng) (doanh nghiệp A)

100.000 x 20% x 70% = 14.000 (nghìn đồng) (doanh nghiệp B)

Do chi phí cố định không thay đổi nên phần tăng thêm của lãi trên biến phí này sẽ góp phần làm cho lợi nhuận của doanh nghiệp tăng lên là: 

(8.000 : 10.000) x 100% = 80% (doanh nghiệp A) 

(14.000 : 10.000) x 100% = 140% (doanh nghiệp B)

Doanh nghiệp B có kết cấu chi phí với định phí chiếm tỉ lệ cao hơn do đó khi doanh thu gia tăng sẽ đem lại nhiều lợi nhuận hơn.

(Tài liệu tham khảo: Cách ứng xử của chi phí và phân tích mối quan hệ chi phí – sản lượng – lợi nhuận, Tổ hợp giáo dục Topica)