Chi phí biến đổi (Variable costs) là gì? Phân loại
Hình minh hoạ (nguồn: moonstone)
Chi phí biến đổi
Khái niệm
Chi phí biến đổi hay còn gọi là biến phí trong tiếng Anh được gọi là variable costs.
Nhà quản lí thường phải ra các quyết định về giá bán, mức sản xuất, cơ cấu sản xuất và mua ngoài sau khi đã tham khảo thông tin về giá thành. Như vậy, hiểu được chi phí nào liên quan đến loại quyết định nào là rất quan trọng. Thông thường, mối liên hệ của một khoản chi phí tùy thuộc vào việc nó thay đổi như thế nào khi mức độ hoạt động thay đổi.
Chi phí biến đổi là những chi phí thay đổi trên tổng số theo sự thay đổi của mức độ hoạt động của tổ chức (thông thường là khối lượng sản phẩm Q). Các chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí năng lượng phục vụ sản xuất, chi phí bao bì đóng gói, hoa hồng bán hàng,... là những chi phí biến đổi.
Phân loại
Có nhiều loại chi phí biến đổi khác nhau như
- Chi phí biến đổi tuyến tính
Chi phí biến đổi tuyến tính là chi phí biến đổi có quan hệ tỉ lệ thuận với mức độ hoạt động. Các chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí lao động trực tiếp, và hoa hồng bán hàng là những chi phí biến đổi dạng tuyến tính.
Ví dụ: Chi phí nguyên vật liệu cho sản phẩm áo jacket của Công ty may Hưng Thịnh là một dạng chi phí biến đổi tuyến tính.
Giả sử rằng, chi phí nguyên liệu tính bình quân cho mỗi chiếc áo là 150.000 đồng. Chi phí nguyên vật liệu sẽ tăng giảm tuyến tính theo số lượng áo được bán cho khách hàng.
Chúng ta dễ dàng thấy rằng, khi số lượng áo tăng lên gấp đôi, từ 1.000 chiếc đến 2.000 chiếc, tổng chi phí nguyên liệu cũng tăng gấp đôi, từ 150.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng.
Chi phí biến đổi tuyến tính – Chi phí nguyên vật liệu để sản xuất áo Jacket của công ty may Hưng Thịnh
Khi đó chi phí biến đổi đơn vị sẽ không thay đổi mặc dù mức độ hoạt động thay đổi.
- Chi phí biến đổi cấp bậc
Chi phí biến đổi cấp bậc (step-variable costs) là những chi phí thay đổi chỉ khi mức độ hoạt động thay đổi nhiều và rõ ràng.
Loại chi phí biến đổi này không thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi ít hoặc thay đổi không đáng kể. Các chi phí lao động gián tiếp, chi phí bảo trì máy, v.v... là những chi phí biến đổi thuộc dạng này.
- Chi phí biến đổi dạng cong (curvilinear cost)
Trong quá trình nghiên cứu các chi phí biến đổi, chúng ta giả định rằng có một quan hệ tuyến tính thật sự giữa chi phí biến đổi và sản lượng sản xuất.
Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế học đã chỉ ra rằng rất nhiều chi phí biến đổi thực tế ứng xử theo một dạng cong, không thể hiện mối quan hệ tuyến tính giữa chi phí và mức hoạt động.
(Tài liệu tham khảo: Kế toán Quản trị, Tổ hợp Công nghệ Giáo dục Topica)