Tính chi phí kinh doanh là gì? Sự cần thiết

Tính chi phí kinh doanh là quá trình phân tích, tính toán và tập hợp các chi phí kinh doanh phát sinh trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm/dịch vụ.

17-06-2020

Tính chi phí kinh doanh là gì? Sự cần thiết - Ảnh 1. — Hình minh hoạ (Nguồn: daisyenergy)

Tính chi phí kinh doanh

Khái niệm

Tính chi phí kinh doanh là quá trình phân tích, tính toán và tập hợp các chi phí kinh doanh phát sinh trong quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm/dịch vụ nhằm cung cấp thường xuyên các thông tin về chi phí kinh doanh đảm bảo độ chính xác cần thiết làm cơ sở cho các quyết định quản trị kinh doanh.

Sự cần thiết khách quan của tính chi phí kinh doanh

1. Nhu cầu về thông tin kinh tế bên trong cho việc ra quyết định quản trị

Để ra các quyết định:

- Cần có thông tin:

+ Các quyết định quản lí nhà nước về kinh tế cần thông tin phù hợp nền kinh tế

+ Các quyết định quản trị kinh doanh cần thông tin phù hợp với thực trạng kinh doanh.

- Thông tin càng đầy đủ, kịp thời và chính xác bao nhiêu, càng làm cơ sở cho quyết định đúng bấy nhiêu.

Rõ ràng, để ra các quyết định, cần có thông tin, đó là các thông tin bên ngoài và bên trong doanh nghiệp.

Có nhiều loại thông tin bên trong doanh nghiệp như thông tin về nguồn nhân lực, công nghệ, thiết bị, kinh tế bên trong... Có nhiều bộ phận cùng cung cấp thông tin kinh tế bên trong.

Tính chi phí kinh doanh xuất hiện là do đòi hỏi phải có các thông tin kinh tế bên trong chính xác làm cơ sở cho các quyết định kinh doanh. Đây chính là điều kiện cần của tính chi phí kinh doanh.

Cho đến nay loài người đã trải qua ba cơ chế kinh tế là kinh tế kế hoạch hoá tập trung, kinh tế thị trường và kinh tế hỗn hợp. Bản chất của mô hình kinh tế hỗn hợp là kinh tế thị trường có sự can thiệp của Nhà nước.

Vì thế, chúng ta sẽ làm sáng tỏ: không phải ở cơ chế nào và thời điểm nào nhu cầu thông tin kinh tế bên trong làm cơ sở cho các quyết định kinh doanh cũng giống nhau. Nhu cầu thông tin kinh tế bên trong được coi như điều kiện cần để xuất hiện công cụ tính chi phí kinh doanh.

- Thứ nhất, nhu cầu cung cấp thông tin kinh tế bên trong thống nhất ở cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung

- Thứ hai, nhu cầu cung cấp một hệ thống thông tin kinh tế bên trong ở nền kinh tế thị trường chưa phát triển

- Thứ ba, nhu cầu cung cấp hai hệ thống thông tin kinh tế bên trong mang tính độc lập tương đối ở nền kinh tế thị trường đã có sự phát triển.

2. Sự phát triển của khoa học quản trị kinh doanh

Sự phát triển của khoa học kế toán nói riêng và khoa học quản trị kinh doanh nói chung là điều kiện đủ cho sự xuất hiện công cụ tính chi phí kinh doanh.

Khi khoa học quản trị kinh doanh chưa phát triển, yêu cầu của kế toán doanh nghiệp còn rất đơn giản: ghi chép lại mọi hoạt động thu chi đã diễn ra.

Hình thức ghi chép của kế toán truyền thống thực chất chỉ chú ý đến các qui định mà các cấp quản lí vĩ mô yêu cầu và bản thân các nhà quản trị doanh nghiệp cũng tự bằng lòng sử dụng các thông tin đó để ra các quyết định kinh doanh.

Như thế, mặc dù mang bản chất của kế toán tài chính (qui định thống nhất) song thực chất hệ thống kế toán truyền thống lại có nhiệm vụ tạo lập và cung cấp thông tin cho cả hai đối tượng: bên ngoài và bên trong doanh nghiệp.

Tuy nhiên, phân tích như vậy hoàn toàn không có nghĩa khẳng định rằng trước kia các xí nghiệp chỉ cần một hệ thống kế toán duy nhất là đủ, là đáp ứng được các đòi hỏi của công tác quản lí kinh tế cũng như quản trị kinh doanh có hiệu quả.

Mà chỉ có thể nói rằng việc tổ chức hệ thống kế toán thống nhất duy nhất như trước đây được các nhà quản trị doanh nghiệp chấp nhận trong điều kiện trình độ quản trị của họ còn hạn chế.

Khi hoạt động kinh doanh phát triển, khoảng thập niên 20 của thế kỷ XX, người ta thấy rõ rằng một hệ thống kế toán duy nhất không thể thoả mãn nhu cầu thông tin cho cả hai đối tượng.

Thông tin do kế toán truyền thống cung cấp chỉ chú ý đến yêu cầu quản lí vĩ mô, mang tính thống nhất nhằm đảm bảo điều kiện cần thiết để kiểm tra, kiểm soát và đánh giá thực trạng tài chính sẽ không thể chính xác theo hoàn cảnh thực tế của từng doanh nghiệp và cũng không đáp ứng được yêu cầu ra quyết định liên tục của bộ máy quản trị doanh nghiệp.

Vì lẽ đó, ngay từ khoảng đầu thế kỷ XX ở một số nước bắt đầu xuất hiện ý tưởng chuyển hệ thống kế toán truyền thống từ chỗ chỉ bao gồm một bộ phận duy nhất sang hai bộ phận vừa có tính chất độc lập tương đối lại vừa liên hệ với nhau là kế toán tài chính và tính chi phí kinh doanh (kế toán quản trị).

Nghiên cứu nhiệm vụ đặt ra cho công cụ tính chi phí kinh doanh càng khẳng định rõ ràng hơn:

Không phải chỉ là chuyển từ hệ thống kế toán doanh nghiệp cũ thống nhất duy nhất sang hệ thống kế toán doanh nghiệp mới bao gồm hai hệ thống là kế toán tài chính và tính chi phí kinh doanh mà còn đòi hỏi phải nhanh chóng phát triển công cụ tính chi phí kinh doanh để đáp ứng các nhu cầu cung cấp thông tin rất đa dạng làm cơ sở cho các quyết định kinh doanh.

(Tài liệu tham khảo: Khái lược về tính chi phí kinh doanh, Trung tâm Đào tạo từ xa, Đại học Kinh tế Quốc dân)

Nhà hoạt động cổ đông (Shareholder Activist) là ai? Ví dụ về các nhà hoạt động cổ đông