|
 Thuật ngữ VietnamBiz
Kiến thức Kinh tế

Định kiến (Bias) trong kinh tế học hành vi là gì? Các định kiến phổ biến trong đầu tư

11:06 | 20/11/2019
Chia sẻ
Định kiến (tiếng Anh: Bias) là một sự ưa thích hay ý kiến có tính phi logic. Đây là một nhược điểm độc đáo của con người và vì các nhà đầu tư là con người nên họ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nó.
ext

Hình minh họa (Nguồn: Linkedln)

Định kiến (Bias)

Khái niệm

Định kiến trong tiếng Anh là Bias.

Định kiến là một sự ưa thích hay ý kiến có tính phi logic. Đây là một nhược điểm độc đáo của con người và vì các nhà đầu tư là con người nên họ cũng có thể bị ảnh hưởng bởi nó. Các nhà tâm lí học đã xác định được hơn một chục loại định kiến và bất kì hoặc tất cả trong số chúng đều có thể che mờ óc phán đoán của một nhà đầu tư.

Đặc điểm

Định kiến là một giả định hoặc niềm tin phi lí làm sai lệch khả năng đưa ra quyết định dựa trên sự thật và bằng chứng. Đồng thời, đó là một xu hướng bỏ qua bất kì bằng chứng nào không phù hợp với giả định này.

Định kiến có thể là có ý thức hoặc vô thức. Khi các nhà đầu tư hành động theo định kiến, họ không tiếp thu được những bằng chứng phủ nhận với các giả định của họ.

Nhà đầu tư thông minh tránh hai loại định kiến lớn: Định kiến về cảm xúc và định kiến về nhận thức. Việc kiểm soát chúng cho phép nhà đầu tư đạt được quyết định một cách công bằng dựa trên những dữ liệu có sẵn.

Các định kiến phổ biến trong đầu tư

Các nhà tâm lí học đã xác định một số loại định kiến có liên quan đến các nhà đầu tư:

+ Định kiến đại diện dẫn đến đánh giá nhanh chóng về một câu hỏi dựa trên sự tương đồng rõ ràng của nó với vấn đề trước.

+ Bất hòa về nhận thức dẫn đến việc né tránh sự thật không thoải mái mà mâu thuẫn với niềm tin của một người.

+ Định kiến về đất nước sở tại và định kiến về sự thân thuộc dẫn đến việc né tránh mọi thứ bên ngoài vùng tiện nghi của một người.

+ Định kiến về tâm trạng, định kiến lạc quan (hay bi quan) và định kiến quá tự tin đều là những lưu ý về tính phi lí và quá cảm xúc trong quá trình ra quyết định.

+ Hiệu ứng sở hữu khiến mọi người đánh giá quá cao những thứ họ có chỉ vì họ sở hữu chúng.

+ Định kiến về trạng thái hiện tại là sự chống lại sự thay đổi.

+ Sai lệch điểm tham chiếu và định kiến neo tâm lí là xu hướng coi trọng một thứ so với một thứ khác hơn là coi trọng một cách độc lập.

+ Qui luật số bé là sự phụ thuộc vào một pham vi mẫu quá nhỏ để đưa ra quyết định.

+ Kế toán nhận thức là một thái độ không hợp lí đối với chi tiêu và định giá tiền.

+ Hiệu ứng ngược vị thế là xu hướng bán các khoản đầu tư đang hoạt động tốt và bám vào những người thua cuộc.

+ Định kiến gán trước là một sự mờ nhạt trong phán xét giữa lợi ích cá nhân và lợi ích của người có liên quan.

+ Thay đổi sở thích rủi ro là căn bệnh của con bạc. Một rủi ro nhỏ (bất kể kết quả là gì) tạo ra sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro ngày càng lớn.

+ Định kiến truyền thông và định kiến thông tin trên internet thể hiện sự chấp nhận một cách không phê phán các ý kiến hay giả định được thông báo rộng rãi.

(Tài liệu tham khảo: investopedia.com)


Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/

TH

Nhóm cổ phiếu nào được dự báo hưởng lợi từ kết quả bầu cử tổng thống Mỹ?
Dựa trên những điểm nhấn về chính sách, Agriseco cho rằng có nhiều điểm đối lập trong cách điều hành nền kinh tế của hai ứng cử viên tổng thống. Nhóm phân tích nêu sự tác động của cuộc bầu cử đến một số nhóm ngành trên thị trường chứng khoán Việt Nam.