Hiệp định Khung về Dịch vụ ASEAN (ASEAN Framework Agreement on Services - AFAS) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: aseansme)

Hiệp định Khung về Dịch vụ ASEAN

Khái niệm

Hiệp định Khung về Dịch vụ ASEAN trong tiếng Anh gọi là: ASEAN Framework Agreement on Services - AFAS.

Hiệp định Khung về Dịch vụ ASEAN là một trong những hiệp định cơ bản của AEC, được kí ngày 15/12/1995. AFAS đặt ra các nguyên tắc về thương mại dịch vụ giữa các nước ASEAN, với nội dung tương tự như Hiệp định Chung về Thương mại Dịch vụ của WTO. 

Trên cơ sở AFAS, các nước ASEAN từng bước đàm phán về tự do hóa thương mại dịch vụ thông qua các Gói cam kết về dịch vụ.

(Theo Trung tâm WTO và Hội nhập - VCCI)

Mục tiêu

Mục tiêu tự do hóa trong khuôn khổ AFAS đã được nêu trong Kế hoạch tổng thể xây dựng AEC (AEC Blueprint). 

AEC Blueprint đặt ra các yêu cầu về tự do hóa đối với cả 4 phương thức cung cấp dịch vụ là: 

+ Phương thức 1 – Cung cấp dịch vụ qua biên giới, 

+ Phương thức 2 – Tiêu dùng ở nước ngoài, 

+ Phương thức 3 – Hiện diện thương mại, và 

+ Phương thức 4 – Hiện diện thể nhân. 

Tuy nhiên, các gói cam kết trong khuôn khổ Hiệp định AFAS chỉ đề cập đến 3 Phương thức 1,2,3 còn Phương thức 4 được tách ra đàm phán riêng trong Hiệp định về di chuyển thể nhân ASEAN (MNP) vào năm 2012. 

Đối với 3 Phương thức cung cấp dịch vụ 1,2,3, AEC Blueprint đặt ra mục tiêu: 

• Đối với Phương thức 1 và 2: Không có hạn chế nào, ngoại trừ các trường hợp có lí do hợp lí (như bảo vệ cộng đồng) và được sự đồng ý của tất cả các Thành viên ASEAN trong từng trường hợp cụ thể. 

• Đối với Phương thức 3: Cho phép tỉ lệ góp vốn của các nhà đầu tư nước ngoài thuộc khu vực ASEAN trong các doanh nghiệp lên tới 70% vào năm 2015 đối với tất cả các lĩnh vực và từng bước loại bỏ các rào cản khác. 

Tuy nhiên, cho tới thời điểm 31/12/2015 thì các nước ASEAN vẫn chưa đạt được đầy đủ các mục tiêu kể trên.

Nguyên tắc và phạm vi đàm phán

Nguyên tắc đàm phán: 

Đàm phán dịch vụ trong khuôn khổ AFAS được thực hiện theo hình thức Chọn – Cho giống WTO, tức là tất cả các ngành/lĩnh vực có cam kết mở cửa thì sẽ được đưa vào trong các gói cam kết, còn trường hợp không đưa vào là không có cam kết gì.

Phạm vi cam kết: 

Các gói cam kết về mở cửa dịch vụ trong khuôn khổ Hiệp định AFAS không bao gồm Phương thức cung cấp dịch vụ 4 – Hiện diện thể nhân, mà chỉ bao gồm 3 Phương thức cung cấp dịch vụ 1- Cung cấp dịch vụ qua biên giới, 2 - Tiêu dùng ở nước ngoài và 3 – Hiện diện thương mại. 

Các cam kết về Hiện diện thể nhân hay còn gọi là Di chuyển thể nhân được đàm phán riêng trong Hiệp định về di chuyển thể nhân ASEAN năm 2012. Ngoài ra, lĩnh vực dịch vụ Tài chính và Vận tải hàng không cũng được đàm phán riêng, không nằm trong các gói cam kết chung.

(Tài liệu tham khảo: Doanh nghiệp và Tự do hóa thương mại, Trung tâm WTO và Hội nhập VCCI)