Tài chính công (Public Finance) là gì? Đặc điểm của tài chính công

Hình minh họa

Tài chính công (Public Finance)

Định nghĩa

Tài chính công trong tiếng Anh là Public Finance. Tài chính công là tổng thể các hoạt động thu, chi bằng tiền do nhà nước tiến hành, nó phản ánh hệ thống các quan hệ kinh tế nảy sinh trong quá trình tạo lập và sử dụng các quĩ công nhằm phục vụ thực hiện các chức năng của nhà nước và đáp ứng các nhu cầu, lợi ích chung của toàn xã hội.

Hoặc có thể theo cách đơn giản hơn:

Tài chính công là một nhánh của kinh tế học nghiên cứu vai trò của chính phủ thông qua phân tích tác động thu, chi ngân sách đến các hoạt động kinh tế xã hội.

Đặc điểm của tài chính công

- Tài chính công gắn liền với sở hữu nhà nước, quyền lực chính trị của nhà nước.

Nhà nước là chủ thể duy nhất quyết định đến quá trình tạo lập và sử dụng quĩ công đặc biệt là quĩ ngân sách nhà nước. Các quyết định của nhà nước được thể chế bằng luật do cơ quan quyền lực cao nhất phê chuẩn. 

Việc tạo lập và sử dụng quĩ công phụ thuộc vào quan điểm của nhà nước và các mục tiêu kinh tế - xã hội quốc gia đặt ra trong từng thời kì. 

- Tài chính công chứa đựng lợi ích chung, lợi ích công cộng.

Tài chính công phản ánh quan hệ kinh tế giữa nhà nước với các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế trong việc phân phối nguồn tài chính quốc gia nên hoạt động tài chính công phản ánh các quan hệ lợi ích giữa nhà nước với các chủ thể khác nhau trong nền kinh tế.

Trong đó lợi ích tổng thể được đặt lên hàng đầu và chi phối các quan hệ lợi ích khác. 

- Hiệu quả của hoạt động thu chi tài chính công không lượng hoá được.

Tài chính công chủ yếu mang tính chất không hoàn lại trực tiếp nên không thể đánh giá hiệu quả một cách cụ thể, chính xác. 

Tuy nhiên, hiệu quả của tài chính công có thể xác định một cách tương đối thông qua các chỉ tiêu kinh tế - xã hội như tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỉ lệ thất nghiệp, hộ nghèo, tỉ lệ thất học... 

- Phạm vi hoạt động rộng

Tài chính công gắn liền với các việc thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của nhà nước, được thể hiện trên tất cả các lĩnh vực từ kinh tế, văn hoá, giáo dục, y tế, xã hội, quốc phòng, an ninh... 

Hoạt động thu chi tài chính công có tác động đến thu nhập của hầu hết các chủ thể trong nền kinh tế kể cả chủ thể đầu tư hay tiêu dùng. 

Tuy nhiên, phạm vi và mức độ tác động tuỳ thuộc vào chính sách tài chính công, bối cảnh kinh tế - xã hội quốc gia trong từng thời kì và tuỳ thuộc vào từng chủ thể.

(Tài liệu tham khảo: Tổng quan về tài chính công, Tổ hợp công nghệ giáo dục Topica)