Phương pháp đồ thị phân tán (Visual fit method) là gì?

Hình minh họa

Phương pháp đồ thị phân tán (Visual fit method)

Định nghĩa

Phương pháp đồ thị phân tán trong tiếng Anh là Visual fit method.

Khi một khoản mục chi phí được phân loại là chi phí hỗn hợp hoặc người phân tích không biết rõ về hành vi của một loại chi phí, người phân tích sẽ vẽ đồ thị biểu diễn các khoản chi phí thu thập được theo các mức hoạt động tương ứng. 

Kết quả thu được là một đồ thị phân tán (scatter diagram) thể hiện mối quan hệ giữa chi phí và mức hoạt động.

Từ đó có thể đưa ra định nghĩa như sau:

Phương pháp đồ thị phân tán là phương pháp phân tích chi phí hỗn hợp thông qua quan sát và dùng đồ thị để tìm công thức dự toán chi phí hỗn hợp, từ đó tìm ra các thành phần biến phí và định phí.

Phương pháp đồ thị phân tán là một phương pháp ước tính chi phí trong đó nhà phân tích khảo sát chi phí bằng cách vẽ các điểm trên biểu đồ (gọi là biểu đồ phân tán) và kẻ một đường qua các điểm để đưa ra hàm chi phí.

Nội dung phương pháp đồ thị phân tán

- Trên đồ thị phân tán, người phân tích kẻ một đường thẳng đi qua trung tâm của những điểm quan sát được trên đồ thị phân tán. Đường thẳng này chính là hàm chi phí ước lượng. 

- Độ dốc của đường này phản ánh mức trung bình của yếu tố chi phí biến đổi trong chi phí hỗn hợp. Giao điểm giữa đường thẳng này với trục tung (trục chi phí) chính là yếu tố chi phí cố định trong chi phí hỗn hợp. 

Ví dụ

Số liệu về chi phí của cửa hàng Mc.Donald được thu thập trong 12 tháng qua như sau:

Áp dụng phương pháp đồ thị phân tán 

Đồ thị phân tán được vẽ từ dữ liệu chi phí thu thập được và có dạng dưới đây:

Nguồn: Cách ứng xử của chi phí và phân tích mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận, Tổ hợp giáo dục Topica

- Từ đồ thị này, người phân tích kẻ một đường thẳng đi qua trung tâm của đồ thị phân tán, sao cho số lượng các điểm dữ liệu nằm ở hai phía của đường này xấp xỉ nhau.

- Đường thẳng này cắt trục tung tại điểm có tung độ là 1.500. Đây chính là thành phần chi phí cố định trong tổng chi phí. 

- Để xác định thành phần chi phí biến đổi, người phân tích lấy tổng chi phí ước tính tại một mức hoạt động nào đó trừ đi thành phần chi phí cố định. Chẳng hạn, ở mức hoạt động 100.000, tổng chi phí xác định được từ hàm chi phí là khoảng $6.500.

Vậy, thành phần chi phí biến đổi trong chi phí là 5.000 $ (6.500 – 1.500).

Chi phí tiện ích đơn vị là 0,05 (= 5.000 : 100.000).

Hàm chi phí: C = 1.500 + 0,05Q.

(Tài liệu tham khảo: Cách ứng xử của chi phí và phân tích mối quan hệ chi phí - sản lượng - lợi nhuận, Tổ hợp giáo dục Topica; VISUAL-FIT METHOD Definition, Venturelife)