Phân tích rủi ro theo danh mục tiêu chuẩn (SPAN-Standard Portfolio Analysis Of Risk) là gì?
Hình minh họa (Nguồn: Analytics India Magazine)
Phân tích rủi ro theo danh mục tiêu chuẩn (SPAN-Standard Portfolio Analysis Of Risk)
Khái niệm
Phân tích rủi ro theo danh mục tiêu chuẩn viết tắt là SPAN, trong tiếng Anh gọi là Standard Portfolio Analysis Of Risk.
Phân tích rủi ro theo danh mục tiêu chuẩn là phần mềm thuật toán được xây dựng bởi Sở giao dịch hàng hóa Chicago năm 1988. SPAN được sử dụng hầu hết các Sở giao dịch chứng khoán phái sinh lớn trên thế giới.
SPAN tính toán mức độ tổn thất tối đa trong một ngày của một danh mục sản phẩm, dựa vào một mức tin cậy cụ thể. SPAN sử dụng dữ liệu giá trong quá khứ để xác định yêu cầu kí quĩ cần thiết cho một danh mục đầu tư.
Không giống như những hệ thống tính kí quĩ khác đánh giá rủi ro dựa trên các vị thế riêng lẻ trong một danh mục, SPAN kết hợp các công cụ tài chính có cùng tài sản cơ sở để phân tích, và coi đây là một nhóm sản phẩm kết hợp.
Ví dụ, hợp đồng tương lai và quyền chọn trên cùng một loại cổ phiếu có thể được nhóm thành một sản phẩm kết hợp để tính toán kí quĩ.
Để tính toán lãi hoặc lỗ của một danh mục, SPAN sử dụng 16 kịch bản giả định giá cả thay đổi ở các mức độ khác nhau, mỗi kịch bản có một mức lãi hoặc lỗ khác nhau.
SPAN sẽ kiểm tra các kịch bản này và lựa chọn mức lỗ lớn nhất, mức lỗ này được gọi là "Scan Risk" - một thành tố quan trọng trong việc tính toán kí quĩ. Do đó, có thể bỏ trừ (offset) rủi ro giữa những tổ hợp sau:
- Giữa các tháng đáo hạn khác nhau
- Giữa hợp đồng tương lai và quyền chọn
- Giữa các hàng hóa khác nhau
Do tác động của việc bù trừ rủi ro như vậy, yêu cầu kí quĩ cho tổng danh mục có xu hướng nhỏ hơn tổng mức kí quĩ cho từng hàng hóa đơn lẻ cộng lại.
Các tham số SPAN
Đối với mỗi hàng hóa kết hợp, SPAN đánh giá:
(1) Scan risk - là đánh giá cơ bản về rủi ro, phản ánh những vị thế này lãi hoặc lỗ như thế nào dưới sự kết hợp biến động giá của hợp đồng tương lai (price scan range) và giá tài sản cơ sở của quyền chọn (volatility scan range).
(2) The intracommodity spread charge – đánh giá rủi ro trong danh mục giữa những công cụ tài chính giống nhau nhưng có thời gian đáo hạn khác nhau.
(3) Delivery charge (rủi ro chuyển giao) là rủi ro gắn với các vị thế có thực hiện chuyển giao vật chất khi gần đến ngày đáo hạn.
(4) The intercommodity spread credit – đánh giá rủi ro gắn với việc bù trừ các vị thế giữa những công cụ tài chính có liên quan.
(5) Short option minimum - đánh giá rủi ro tối thiểu gắn với danh mục có các vị thế bán quyền chọn bị lỗ.
Đối với mỗi hàng hóa kết hợp trong danh mục, rủi ro SPAN sẽ được tính như sau:
Rủi ro SPAN = max {(1) + (2) + (3) - (4), (5)}
Rủi ro SPAN được sử dụng để xác định yêu cầu kí quĩ.
Ít nhất một lần mỗi ngày, từng sở giao dịch hoặc trung tâm bù trừ sử dụng SPAN tính toán các kịch bản cho tất cả các sản phẩm, và chuẩn bị một tệp tin (file) tham số rủi ro SPAN, chứa tất cả các tham số nêu trên. Tệp tin này được cung cấp miễn phí cho các thành viên bù trừ và các thành viên thị trường khác.
(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh, NXB Lao Động)
