Tháo gỡ vướng mắc, mở đường cho doanh nghiệp FDI lên sàn

Từ việc đầu tư cho hạ tầng giao dịch, thanh toán - bù trừ, đến nâng cao chất lượng dịch vụ của các công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký và đặc biệt là sự minh bạch thông tin của các doanh nghiệp niêm yết, tất cả đều góp phần nâng chuẩn thị trường.

“Vừa qua, chúng tôi đã tổ chức hai hội nghị tại TP. Hồ Chí Minh để tôn vinh các doanh nghiệp có báo cáo quản trị công ty và công bố thông tin minh bạch. Riêng hội nghị về quản trị công ty đã ghi nhận 20 doanh nghiệp niêm yết cam kết nâng cao chất lượng quản trị và tham gia các cuộc thi quản trị công ty trong khu vực ASEAN – một bước tiến quan trọng nhằm nâng chuẩn quản trị doanh nghiệp niêm yết”, bà Vũ Thị Chân Phương chia sẻ.

Theo Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, FTSE đã công bố nâng hạng thị trường, nhưng quan trọng hơn là phải giữ vững và củng cố thứ hạng này. Điều đó đòi hỏi chất lượng hàng hóa trên thị trường phải đa dạng, chuẩn mực quản trị và minh bạch thông tin của doanh nghiệp niêm yết phải được nâng cao. Chỉ khi cổ phiếu có chất lượng thì nhà đầu tư trong và ngoài nước mới mạnh dạn tham gia.

Trong bối cảnh thị trường bước sang giai đoạn phát triển mới, nâng hạng chỉ là bước khởi đầu. Thị trường cần tiếp tục phát triển theo chiều sâu, đa dạng hóa hàng hóa niêm yết và nâng mức độ tuân thủ. Đặc biệt, sự tham gia của các doanh nghiệp FDI có chất lượng đóng vai trò rất quan trọng, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cho hay.

Về tình hình niêm yết của doanh nghiệp FDI, từ năm 2023 đến nay đã có một số doanh nghiệp FDI lên sàn. Hiện chỉ còn 10 doanh nghiệp còn duy trì trên hai sở giao dịch; trong đó, 6 doanh nghiệp tại HOSE, 1 tại HNX và 3 đăng ký giao dịch trên thị trường UPCOM.

Theo Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong tổng số 1.600 doanh nghiệp đăng ký giao dịch và niêm yết, con số 10 doanh nghiệp FDI là quá nhỏ, chưa phản ánh đúng tiềm năng của khối FDI tại Việt Nam. Trong khi đó, nhiều doanh nghiệp FDI hoạt động lâu năm, có doanh thu và lợi nhuận tốt rất mong muốn niêm yết trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng đã lấy ý kiến các bộ, ngành và báo cáo Chính phủ, Bộ Tài chính. Hiện nay, với sự chủ động của Ủy ban và sự chấp thuận của Chính phủ, Bộ Tài chính, chúng tôi đã tháo gỡ nhiều vướng mắc và tiếp tục xem xét cho phép doanh nghiệp FDI đăng ký giao dịch, Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thông tin.

“Theo tôi, câu chuyện doanh nghiệp lên sàn phải dựa trên lợi ích mang lại và sự đóng góp đối với xã hội và thị trường. Chúng ta có thể niêm yết chéo như trường hợp VinFast niêm yết trên Nasdaq (Mỹ); vậy tại sao các doanh nghiệp FDI đã hoạt động lâu năm tại Việt Nam lại chưa niêm yết trong nước? Điều quan trọng là cơ chế quản lý, giám sát và mức độ tuân thủ của các doanh nghiệp này đối với thị trường Việt Nam”, bà Vũ Thị Chân Phương nói.

Ông Trần Tiến Dũng, Trưởng ban Giám sát Công ty đại chúng (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước), cho biết hiện chỉ có 10 doanh nghiệp FDI đăng ký giao dịch và niêm yết, với tổng lượng cổ phiếu khoảng 1,2 tỷ đơn vị, tương đương 0,17% toàn thị trường – một con số rất khiêm tốn. Tuy nhiên, với mục tiêu đa dạng hóa và nâng cao chất lượng hàng hóa, tăng sức hấp dẫn đối với nhà đầu tư và thể hiện quyết tâm hội nhập của Việt Nam, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước kỳ vọng sẽ sớm thu hút thêm nhiều doanh nghiệp FDI lớn, hoạt động hiệu quả tham gia thị trường chứng khoán trong thời gian tới.

Trong khi đó, ông Hoàng Văn Thu, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhấn mạnh, quan điểm nhất quán từ Nghị quyết số 50-NQ/TW ngày 20/8/2019 của Bộ Chính trị về định hướng hoàn thiện thể chế, chính sách, nâng cao chất lượng, hiệu quả hợp tác đầu tư nước ngoài đến năm 2030 đã xác định, doanh nghiệp FDI là một bộ phận cấu thành của khu vực doanh nghiệp và của nền kinh tế.

Trên tinh thần tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp FDI hoạt động lâu dài tại Việt Nam, hệ thống chính sách và quy định pháp lý hiện hành không phân biệt giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI.

Ông Thu cho biết, Ủy ban chứng khoán Nhà nước định hướng thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp FDI vào thị trường chứng khoán Việt Nam, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp trong nước tiếp cận thị trường hiệu quả hơn.

Ông Thu khẳng định các doanh nghiệp FDI, sau khi tháo bỏ các cam kết hoặc quy định ràng buộc trong giấy chứng nhận đầu tư, hoàn toàn có thể tham gia thị trường chứng khoán nếu đáp ứng các điều kiện theo Luật Chứng khoán, tương tự doanh nghiệp Việt Nam.

Liên quan đến chính sách IPO gắn với niêm yết theo Nghị định số 245/2025/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP ngày 31 tháng 12 năm 2020 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, ông Thu cho rằng đây là bước cải cách quan trọng, góp phần rút ngắn thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho doanh nghiệp tiếp cận kênh huy động vốn trên thị trường chứng khoán. Cơ chế mới được kỳ vọng sẽ tạo thay đổi căn bản trong quá trình doanh nghiệp chuẩn bị lên sàn.

Tại phiên tọa đàm, đại diện các doanh nghiệp FDI đặt câu hỏi về nhiều nội dung như: có bắt buộc chuyển đổi sang mô hình công ty cổ phần trước khi nộp hồ sơ IPO; liệu có cần giảm tỷ lệ sở hữu nước ngoài xuống dưới 100%; doanh nghiệp FDI có được phát hành ra công chúng các loại chứng khoán khác như trái phiếu; yêu cầu về báo cáo kiểm toán vốn điều lệ đã góp; hay hồ sơ IPO và niêm yết có bắt buộc phải kèm báo cáo định giá của đơn vị thẩm định được cấp phép….

Lãnh đạo Ủy ban chứng khoán Nhà nước đã giải đáp cụ thể từng vấn đề, làm rõ các quy định trong luật và các văn bản hướng dẫn, góp phần tháo gỡ vướng mắc và tăng tính minh bạch cho doanh nghiệp FDI khi tham gia thị trường chứng khoán.