Hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức (Total Return Swap Contract) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: Vietnamfinance)

Hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức (Total Return Swap Contract)

Khái niệm

Hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức trong tiếng Anh là Total Return Swap Contract.

Hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức là thỏa thuận về việc trao đổi tổng lợi tức của một tài sản tài chính giữa hai bên tham gia. Đây là sản phẩm được thiết kế với mục đích chuyển rủi ro tín dụng từ một bên sang cho bên còn lại. 

Tuy nhiên, khác với hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức chuyển rủi ro thị trường đồng thời với rủi ro tín dụng. Kết quả là, một sự cố tín dụng không nhất thiết phải xảy ra mới dẫn tới việc thanh toán tiền giữa hai bên.

Cơ chế hoạt động của hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức 

Cơ chế hoạt động của hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức gồm hai bên tham gia: Một bên trả tổng lợi tức và một bên nhận tổng lợi tức gắn với một tài sản tài chính (nghĩa vụ/công cụ nợ cơ sở). 

Bên trả tổng lợi tức thường sở hữu công cụ/nghĩa vụ nợ cơ sở và thỏa thuận sẽ thanh toán tổng lợi tức thu được từ cam kết nợ này cho bên nhận tổng lợi tức. Tổng lợi tức của công cụ/nghĩa vụ nợ thường bao gồm cả hai cấu phần là tiền lãi và khoản chênh lệch tăng giảm giá trị của tài sản đó. 

Bên nhận tổng lợi tức sẽ trả mức lãi suất thị trường tiền tệ, thông thường tham chiếu theo LIBOR, cộng với một mức chênh lệch theo thỏa thuận (mức chênh lệch này thường được xác định độc lập với kết quả lợi nhuận của công cụ/nghĩa vụ nợ cơ sở).

Hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức cho phép bên nhận tổng lợi tức có được cơ hội tiếp cận và thu lợi từ một tài sản mà không nhất thiết phải sở hữu nó. Sản phẩm hoán đổi này đặc biệt phổ biến với các quĩ đầu tư dạng "hedge fund" vì mục tiêu của các quĩ này là kiếm lợi nhuận cao từ một khoản vốn tối thiểu.

Ví dụ: A và B tham gia vào một hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức kì hạn 1 năm, trong đó A nhận lãi suất LIBOR + (chênh lệch cố định) 2%, còn B nhận tổng mức sinh lời của chỉ số S&P 500. Giá trị danh nghĩa của hợp đồng hoán đổi tổng lợi tức là 1 triệu USD. 

Nếu LIBOR là 3,5% và chỉ số S&P 500 tăng 15%, khi đó bên A sẽ trả cho bên B lợi suất 15% và nhận lãi suất 5,5%. Các khoản thanh toán sẽ được bù trừ ròng vào ngày đáo hạn hợp đồng hoán đổi, khi đó B nhận thanh toán từ A số tiền là: 

                        1.000.000 x (15% - 5,5%) = 95.000 USD

(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh, NXB Lao Động)