Chuyển giao ngân sách nhà nước giữa trung ương và địa phương là gì?

Chuyển giao ngân sách là việc vận hành cấp ngân sách từ trung ương cho các cấp ngân sách địa phương dựa trên các tiêu chí và phương pháp tính toán nhất định.

12-12-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: digitalgoa)

Chuyển giao ngân sách nhà nước giữa trung ương và địa phương

Khái niệm

Chuyển giao ngân sách là việc vận hành cấp ngân sách từ trung ương cho các cấp ngân sách địa phương dựa trên các tiêu chí và phương pháp tính toán nhất định.

Nhằm đảm bảo mỗi cấp ngân sách địa phương có đủ nguồn tài chính để thực hiện hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ được phân giao, giảm thiểu những bất bình đẳng về tài chính giữa các đơn vị hành chính hoặc để đạt được những mục tiêu quốc gia nhất định.

Thuật ngữ liên quan

Chuyển giao ngân sách không điều kiện là việc chuyển giao ngân sách nhằm giải quyết vấn đề mất cân đối ngân sách theo chiều dọc.

Chuyển giao ngân sách có điều kiện là những khoản chuyển giao ngân sách đi kèm với những điều kiện về mục đích sử dụng khoản kinh phí. Thường thì điều kiện được gắn với kết quả đạt được từ việc sử dụng khoản trợ cấp này.

Chuyển giao ngang bằng hóa nghĩa là những khoản ngân sách được dùng để giải quyết vấn đề mất cân bằng hàng ngang giữa các chính quyền địa phương.

Mục đích của ngang bằng hóa hàng ngang là ngang bằng hóa năng lực của các chính quyền địa phương để cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cộng theo tiêu chuẩn.

Các khoản ngân sách này còn có tác động thu hẹp khoảng cách ngân sách hàng dọc giữa các cấp ngân sách địa phương.

Ý nghĩa

Chuyển giao tài chính giữa các cấp chính quyền là một công cụ quan trọng của tài chính công ở hầu hết các nước vì:

- Thứ nhất, chính quyền trung ương có lợi thế hơn các chính quyền địa phương trong việc nâng cao nguồn thu, vì qui mô thu lớn hơn, thẩm quyền thu lớn hơn và chế tài xử lí các vi phạm dưới góc độ trung ương cũng lớn hơn.

Tuy nhiên, các chính quyền địa phương có lợi thế trong việc cung cấp nhiều loại dịch vụ công cộng, bởi chính quyền địa phương "gần" dân hơn, sâu sát với dân hơn, hiểu được nhu cầu của dân và đáp ứng các dịch vụ dễ dàng hơn.

- Thứ hai, sự chênh lệch đáng kể trong việc nâng cao năng lực thu tồn tại ở các cấp chính quyền. Nếu các cấp chính quyền địa phương dựa hoàn toàn vào nguồn lực của địa phương, thì khu vực giàu có có thể chi tiêu đáng kể hơn cho các dịch vụ công cộng so với các khu vực có thu nhập thấp.

- Thứ ba, sử dụng nguồn lực từ trung ương để đảm bảo các ưu tiên quốc gia cơ bản sẽ được đáp ứng tại các chính quyền địa phương.

Thông qua việc cung cấp các dịch vụ ưu tiên điển hình là y tế, giáo dục, đường giao thông, nước sạch và các dịch vụ khác có thể góp phần thực hiện công bằng xã hội và hỗ trợ xóa đói giảm nghèo.

Vì vậy, việc thực hiện cơ chế chuyển giao tài chính nhằm tăng cường hiệu quả các nguồn lực cả ở chính quyền trung ương và địa phương là rất cần thiết.

(Tài liệu tham khảo: Những vấn đề lí luận chung về chuyển giao ngân sách nhà nước giữa trung ương - địa phương và thực tiễn Việt Nam, Bộ Tài chính)

Hợp đồng mua bán điện (Power Purchase Agreement - PPA) là gì?