Chức năng bày tỏ ý kiến của kiểm toán là gì? Cách thể hiện

Chức năng bày tỏ ý kiến được hiểu là việc đưa ra kết luận về chất lượng thông tin và cả pháp lí, tư vấn qua xác minh.

12-09-2019

11-09-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: swooshenglish)

Chức năng bày tỏ ý kiến của kiểm toán

Khái niệm

Chức năng bày tỏ ý kiến được hiểu là việc đưa ra kết luận về chất lượng thông tin và cả pháp lí, tư vấn qua xác minh.

Cách thể hiện

Tuỳ theo từng lĩnh vực, chức năng bày tỏ ý kiến được thể hiện khác nhau

- Ở khu vực công cộng, chức năng bày tỏ ý kiến được thể hiện dưới hai hình thức:

+ Bày tỏ ý kiến dưới hình thức phán xử như một quan toà

Kiểm toán thực hiện kiểm tra các tài liệu, tình hình quản lí của các tổ chức, cá nhân có sử dụng ngân sách nhà nước để xác minh tính chính xác và hợp lệ của tài liệu thu, chi trong đơn vị đó.

Đồng thời, khi có sai phạm xảy ra, kiểm toán có quyền ra quyết định xử lí như một quan toà thông qua các phán quyết của mình.

Theo hình thức này, khi đã có quyết định thì bắt buộc phải điều chỉnh theo ý kiến kết luận của kiểm toán viên, nếu không sẽ bị xử phạt theo hình thức phán quyết của toà án.

Hình thức này chỉ áp dụng đối với kiểm toán khu vực công – khu vực có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Hình thức này được áp dụng tại Pháp và các nước Tây Âu.

- Bày tỏ ý kiến dưới hình thức tư vấn

Đây là việc kiểm toán thực hiện kiểm tra nguồn thu và sử dụng công quĩ của các đơn vị có sử dụng nguồn ngân sách nhà nước. Sau đó đưa ra lời khuyên cụ thể trong việc sử dụng, quản lí công quĩ.

Nếu như ở hình thức phán quyết như một quan toà, khi kiểm toán viên phát hiện ra sai phạm hoặc những điểm yếu trong công tác quản lí nói chung và công tác tài chính kế toán nói riêng.

Kiểm toán viên sẽ bắt buộc đơn vị phải sửa đổi theo ý kiến của kiểm toán viên thì ở hình thức thứ hai, bày tỏ ý kiến dưới hình thức tư vấn, kiểm toán viên khi phát hiện ra điểm yếu sẽ kiến nghị đơn vị điều chỉnh, kiểm toán không thực hiện xử lí mà chỉ tư vấn, đưa ra các lời khuyên cho đơn vị được kiểm toán.

Hình thức này áp dụng khá phổ biến ở các nước Bắc Mỹ và nhiều nước trong khu vực Châu Á – Thái Bình Dương.

Ở Việt Nam, cơ quan kiểm toán nhà nước áp dụng theo hình thức thứ hai, tức là sau khi thực hiện kiểm toán, kiểm toán nhà nước sẽ đưa ý kiến tư vấn cho đơn vị điều chỉnh chứ không cưỡng bức thi hành.

Việc điều chỉnh hay không là tùy thuộc đơn vị, nếu đơn vị không điều chỉnh, Cơ quan Kiểm toán nhà nước không có quyền trực tiếp xử phạt mà chỉ có thể đệ trình lên các cấp có thẩm quyền để xử phạt.

- Ở khu vực kinh doanh hoặc các dự án ngoài ngân sách nhà nước

Chức năng bày tỏ ý kiến được thực hiện chủ yếu dưới hình thức tư vấn. Đây là việc kiểm toán viên đưa ra các ý kiến tư vấn cho doanh nghiệp được kiểm toán về các vấn đề mà họ quan tâm.

Khác với khu vực công, chức năng bày tỏ ý kiến của kiểm toán có thể thực hiện dưới hai hình thức: phán quyết như một quan toà hoặc tư vấn.

Điều đó tùy thuộc vào từng loại hình kiểm toán và từng điều kiện các quốc gia thì ở khu vực kinh doanh hoặc các dự án ngoài ngân sách nhà nước, kiểm toán không có quyền phán quyết như một toà án mà chỉ có một hình thức duy nhất là tư vấn.

Ngày nay, ngoài việc tư vấn trong lĩnh vực tài chính kế toán về các vấn đề kiểm toán viên phát hiện trong quá trình kiểm toán, các công ty kiểm toán còn phát triển chức năng tư vấn này sang nhiều lĩnh vực chuyên sâu hơn như: tư vấn thuế, tư vấn đầu tư, tư vấn xây dựng hệ thống kiểm soát nội bộ...

Hầu hết các công ty kiểm toán đều có bộ phận riêng chuyên chịu trách nhiệm về mảng tư vấn, bộ phận này gồm các nhân viên được đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực nào đó.

Ví dụ: được đào tạo chuyên sâu về thuế sẽ đảm nhận chức năng tư vấn thuế... Và thực tế, dịch vụ tư vấn đã chiếm một tỉ lệ doanh thu khá lớn trong các công ty kiểm toán.

Như vậy, chúng ta thấy, chức năng bày tỏ ý kiến chính là việc đưa ra kết luận của kiểm toán viên về chất lượng thông tin, tính pháp lí và tư vấn qua xác minh.

Sản phẩm của việc bày tỏ ý kiến về chất lượng thông tin được thể hiện trên "Báo cáo kiểm toán" và sản phẩm của việc đưa ra ý kiến tư vấn thể hiện trên "Thư quản lí".

(Tài liệu tham khảo: Bản chất, chức năng và ý nghĩa của kiểm toán, ĐH Kinh tế Quốc dân)

Chức năng xác minh của kiểm toán là gì? Nội dung