Chức năng xác minh của kiểm toán là gì? Nội dung

Chức năng xác minh nhằm khẳng định mức độ trung thực của tài liệu, tính pháp lí của việc thực hiện các nghiệp vụ hay việc lập các bảng khai tài chính.

12-09-2019

11-09-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: azed)

Chức năng xác minh của kiểm toán

Khái niệm

Chức năng xác minh là chức năng nhằm khẳng định mức độ trung thực của tài liệu, tính pháp lí của việc thực hiện các nghiệp vụ hay việc lập các bảng khai tài chính.

Đây là chức năng cơ bản gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát triển của hoạt động kiểm toán.

Nội dung

Ngay trong khái niệm về chức năng xác minh, chúng ta có thể thấy rõ chức năng xác minh là nhằm khẳng định ở hai khía cạnh: mức độ trung thực của tài liệu, và tính pháp lí của việc thực hiện các nghiệp vụ hay việc lập các bảng khai tài chính.

Do đó, chức năng xác minh được thể hiện ở hai mặt:

- Tính trung thực của các con số

Thực chất là việc kiểm toán viên đi xem xét để đi đến khẳng định xem các con số biểu hiện bằng tiền trên các bảng khai tài chính, trong từng nghiệp vụ cụ thể có được kế toán phản ánh và trình bày một cách chính xác hay không.

- Tính hợp thức của các biểu mẫu phản ánh tình hình tài chính

Thực chất mục đích hoạt động của kế toán là cung cấp thông tin về tình hình tài chính của đơn vị cho các đối tượng quan tâm. Do đó, các thông tin này không những phải được trình bày một cách trung thực, chính xác mà còn phải được trình bày theo cách mà người đọc có thể hiểu được.

Chính vì vậy, các chuẩn mực về kế toán, các thông tư, nghị định hướng dẫn thi hành chế độ kế toán đã qui định và hướng dẫn các biểu mẫu phản ánh tình hình tài chính và nhiệm vụ của người làm kế toán là phải tuân thủ theo các qui định pháp lí này. Vì thế, chức năng xác minh của kiểm toán là cũng nhằm hướng tới yêu cầu này.

Hệ thống mục tiêu

Theo thông lệ quốc tế, chức năng xác minh được cụ thể hóa thành các mục tiêu và tùy theo đối tượng hay loại hình kiểm toán, hệ thống mục tiêu cụ thể cũng khác nhau.

Đối với kiểm toán tài chính, chức năng xác minh được cụ thể hóa thành 6 mục tiêu:

- Xác minh mục tiêu về tính hiệu lực, thông tin trên bảng khai tài chính phải có thực, các nghiệp vụ kinh tế phải thực sự diễn ra và các thông tin không được phép khai khống hoặc khai tăng.

- Xác minh mục tiêu về tính trọn vẹn là hướng xác minh vào việc khẳng định mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh, mọi tài sản đều đã được bao hàm trên bảng khai tài chính.

Tức là đi xác minh tính đầy đủ, không bỏ sót các nghiệp vụ kinh tế phát sinh và tài sản thực tế có trong đơn vị.

- Xác minh mục tiêu về quyền và nghĩa vụ, mục tiêu này đề cập đến mọi tài sản được trình bày trên báo cáo đều thuộc quyền sở hữu, quyền định đoạt hay quyền sử dụng lâu dài của doanh nghiệp và doanh nghiệp có nghĩa vụ pháp lí đối với công nợ và vốn.

Nghĩa là kiểm toán viên sẽ hướng xác minh vào việc khẳng định mọi tài sản của doanh nghiệp đã được trình bày trên Báo cáo tài chính thì đều thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng lâu dài của doanh nghiệp.

Trường hợp tài sản là tài sản cố định thuê tài chính, tài sản này không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng doanh nghiệp có quyền sử dụng lâu dài thì vẫn được trình bày trên Bảng cân đối kế toán.

- Xác minh mục tiêu về tính giá và định giá, tài sản, công nợ, nguồn vốn phải được tính giá và định giá đúng đắn, các phương pháp tính giá và định giá phải được áp dụng nhất quán.

Trước hết mục tiêu này đi xác minh xem phương pháp tính giá và định giá mà doanh nghiệp đang áp dụng là thế nào, có được áp dụng một cách nhất quán trong kì hay không.

Và nếu đã được áp dụng một cách phù hợp rồi thì doanh nghiệp tính toán theo phương pháp đó đã chính xác hay chưa.

- Xác minh mục tiêu về phân loại và trình bày, các thông tin trên bảng khai tài chính phải được trình bày và phân loại đúng chủng loại và cơ cấu.

- Xác minh mục tiêu về tính chính xác số học, yêu cầu các phép tính cộng dồn, chuyển sổ, cộng mang sang phải đảm bảo độ chính xác về mặt cơ học.

Mục tiêu này nói đến sự sai sót của kế toán viên trong quá trình thực hiện các phép tính số học. Sai sót về mặt số học thường hay xảy ra trong trường hợp đơn vị hạch toán kế toán hoàn toàn thủ công.

Đối với kiểm toán nghiệp vụ: Chức năng xác minh ngoài việc hướng tới 6 mục tiêu kiểm toán như kiểm toán tài chính còn hướng tới xác minh mục tiêu về tính phê chuẩn của các nghiệp vụ, các nghiệp vụ kinh tế phát sinh phải có căn cứ hợp lí và phải được phê chuẩn.

(Tài liệu tham khảo: Bản chất, chức năng và ý nghĩa của kiểm toán, ĐH Kinh tế Quốc dân)

Quan điểm hiện đại về kiểm toán là gì?