Sơ đồ mặt cắt (Transect Mapping) là gì? Các bước tiến hành

Sơ đồ mặt cắt (tiếng Anh: Transect Mapping) là một lát cắt tưởng tượng ngang qua vùng nghiên cứu thể hiện các vùng sinh thái nông nghiệp hoặc các kiểu sử dụng đất khác nhau.

28-03-2020

27-03-2020

Sơ đồ mặt cắt

Khái niệm

Sơ đồ mặt cắt hay sơ đồ lát cắt trong tiếng Anh được gọi là Transect Mapping.

Sơ đồ mặt cắt là một lát cắt tưởng tượng ngang qua vùng nghiên cứu thể hiện các vùng sinh thái nông nghiệp hoặc các kiểu sử dụng đất khác nhau.

Vẽ trên sơ đồ theo số liệu phỏng vấn từ nông dân và sự quan sát trực tiếp của nhóm nghiên cứu, có thể tham khảo tài liệu đã công bố.

Số liệu cần thu thập: cây hoang, cây trồng, vật nuôi chính trên từng loại đất (khó khăn, trở ngại và tiềm năng, triển vọng), nguồn nước canh tác, địa hình.

Yêu cầu: Cần thể hiện mối tương quan giữa các mô hình canh tác và môi trường.

Các bước thực hiện

Các bước tiến hành vẽ mặt cắt:

- Tìm các thành viên cộng đồng có kiến thức, am hiểu sẵn lòng tham gia một cuộc đi bộ trong làng và các vùng xung quanh.

- Thảo luận với họ về các yếu tố cần vẽ trong mặt cắt (địa hình, đất đai, hoa màu, cách sử dụng đất, nguồn nước, loại đất v.v. và tuyến đường sẽ đi (đảm bảo phản ánh đầy đủ tính đa dạng, đại diện cho vùng nghiên cứu).

- Đi khảo sát mặt cắt cùng với các thành viên cộng đồng: quan sát, hỏi, lắng nghe (nhưng không giảng dạy họ); thảo luận các khó khăn và thuận lợi (với các thành viên tham gia đi thực địa).

- Xác định các vùng tự nhiên, vùng nông nghiệp chủ yếu, phác họa các đặc điểm nổi bật. Đối với từng vùng cần mô tả: loại đất, địa hình, nguồn nước, cơ sở hạ tầng kĩ thuật, cây trồng (kể cả cây mọc tự nhiên), vật nuôi (bao gồm cả thủy sản), các khó khăn, thuận lợi, cơ hội, giải pháp.

- Vẽ mặt cắt và kiểm tra lại mặt cắt với những người hiểu biết.

Các yếu điểm của sơ đồ mặt cắt

- Không thể giải thích tất cả các chi tiết do kích thước giới hạn của hình vẽ

- Nếu nhóm nghiên cứu đi trên đường không gặp được những chi tiết thú vị hoặc đa dạng, bản đồ mặt cắt trở nên nghèo nàn, đơn điệu, không mô tả đúng hiện trạng sản xuất.

- Chỉ mô tả được phần nổi, phần thấy được, những chi tiết không thấy được về kinh tế xã hội sẽ không được thể hiện rõ ràng.

(Tài liệu tham khảo: Bộ công cụ đánh giá nông thôn có sự tham gia - PRA, Chương trình khuyến nông có sự tham gia - PAEX, NXB Nông nghiệp, 2012)

Qui hoạch phát triển nông thôn (Rural Development Planning) là gì? Mục tiêu