Rủi ro kiểm soát (Control risk) là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro kiểm soát

Hình minh họa

Rủi ro kiểm soát (Control risk)

Định nghĩa

Rủi ro kiểm soát trong tiếng Anh là Control risk. Rủi ro kiểm soát là rủi ro xảy ra sai sót trọng yếu trong báo cáo tài chính khi tính riêng rẽ hoặc tính gộp mà hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ không ngăn ngừa hết hoặc không phát hiện và sửa chữa kịp thời.

Có thể hiểu theo cách đơn giản:

Rủi ro kiểm soát là sự tồn tại sai sót trọng yếu mà hệ thống kiểm soát nội bộ không phát hiện và ngăn chặn kịp thời.

Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro kiểm soát

+ Tính chất mới mẻ và phức tạp của các loại giao dịch

+ Khối lượng và cường độ của giao dịch (nhiều hay ít, mạnh hay yếu).

+ Số lượng và chất lượng của hệ thống nhân lực tham gia kiểm soát trong doanh nghiệp.

+ Tính hiệu lực, hợp lí và hiệu quả của các thủ tục kiểm soát và trình tự kiểm soát trong doanh nghiệp.

+ Tính khoa học, thích hợp và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ như: việc sắp xếp phân công đúng người đúng việc, bố trí sử dụng một cách tối ưu các phương tiện, thiết bị kết hợp với con người trong quá trình kiểm soát...

Đánh giá rủi ro kiểm soát

Việc đánh giá rủi ro kiểm soát thực chất là việc đánh giá về tính hiệu lực, hiệu quả của hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp có đủ khả năng ngăn chặn, phát hiện và xử lí kịp thời các gian lận, sai sót trọng yếu xảy ra trong doanh nghiệp một cách đáng tin cậy hay không.

Kiểm toán viên (KTV) có thể đánh giá rủi ro kiểm soát là cao đối với cơ sở dẫn liệu của BCTC trong trường hợp:

- Hệ thống kế toán va hệ thống kiểm soát nội bộ không đầy đủ và không hiệu quả.

- KTV không có được đầy đủ cơ sở để đánh giá sự thích hợp, đầy đủ và hiệu quả của hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ doanh nghiệp.

Ngược lại, KTV có đầy đủ điều kiện và có kế hoạch để thử nghiệm về kiểm soát nhằm khẳng định việc đánh giá rủi ro kiểm soát của mình.

- KTV có đầy đủ bằng chứng và cơ sở để kết luận hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ của doanh nghiệp là có hiệu lực, hiệu quả.

Tức là hệ thống này có khả năng ngăn ngừa, phát hiện và xử lí kịp thời các gian lận, sai sót trọng yếu trong doanh nghiệp.

Ý nghĩa nghiên cứu rủi ro kiểm soát

- Xem xét những nhân tố có khả năng gây ra sai phạm trọng yếu.

- Xác định được phạm vi kiểm toán cần thiết đối với những sai sót trọng yếu có thể tồn tại trong báo cáo tài chính.

- Xác định, lựa chọn và xây dựng được thủ tục kiểm toán cơ bản thích hợp về phạm vi, qui mô và thời gian vận dụng các thủ tục kiểm toán.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Lí thuyết kiểm toán, NXB Tài Chính)