Rủi ro cơ sở (Basis Risk) là gì? Các dạng Rủi ro cơ sở

Rủi ro cơ sở

Khái niệm

Rủi ro cơ sở trong tiếng Anh là Basis Risk.

Rủi ro cơ sở là một loại rủi ro tài chính khi giá không thay đổi theo hướng ngược với xu hướng cũ khi các nhà giao dịch đầu tư vào các khoản đầu tư bồi hoàn để phòng ngừa rủi ro. 

Mối tương quan không hoàn toàn giữa hai khoản đầu tư tạo điều kiện cho các khoản lợi nhuận hoặc tổn thất vượt quá trong chiến lược phòng ngừa rủi ro, do đó tăng thêm rủi ro cho vị thế của nhà đầu tư.   

Đặc điểm Rủi ro cơ sở

Các phương thức đầu tư bồi hoàn thường có cấu trúc tương tự như các khoản đầu tư được bảo đảm nhưng chúng vẫn có những đặc điểm khác biệt cần lưu ý. 

Ví dụ khi một nhà giao dịch mua một hợp đồng tương lai tín phiếu kho bạc để phòng ngừa rủi ro cho trái phiếu hai năm của mình, rủi ro cơ sở sẽ là khả năng tín phiếu kho bạc và trái phiếu sẽ biến động không cùng hướng.      

Để định lượng mức độ rủi ro cơ sở, nhà đầu tư chỉ cần lấy giá thị trường hiện tại của tài sản được phòng ngừa rủi ro và trừ đi giá hợp đồng tương lai được sử dụng để phòng ngừa rủi ro. 

Ví dụ nếu giá dầu là 55$/thùng và hợp đồng tương lai được sử dụng để phòng ngừa vị thế này có giá là 54,98$ thì rủi ro cơ sở là 0,02$. Nếu giao dịch bao gồm một lượng lớn cổ phiếu hoặc hợp đồng, tổng số tiền lãi hoặc lỗ từ rủi ro cơ sở có thể có tác động đáng kể đến nhà đầu tư.    

Các dạng Rủi ro cơ sở 

 Ngoài rủi ro cơ sở của thị trường chứng khoán, còn có các loại rủi ro cơ sở khác. 

- Rủi ro cơ sở về vị trí (locational basis risk) thường quan sát được trong các thị trường giao dịch hàng hóa khi địa điểm chuyển giao hàng hóa trên hợp đồng không phù hợp với người bán. 

Ví dụ một nhà sản xuất khí đốt tự nhiên ở tỉnh A sẽ có rủi ro cơ sở về vị trí nếu họ quyết định phòng ngừa rủi ro về giá cả với hợp đồng được giao ở tỉnh B. 

Nếu hợp đồng tương lai ở tỉnh A đang giao dịch ở mức 3,50$ và hợp đồng tương lai ở tỉnh B đang giao dịch ở mức 3,65$, rủi ro cơ sở về vị trí là sẽ 0,15$.    

 - Rủi ro cơ sở về sản phẩm hay rủi ro cơ sở về chất lượng (product/ quality basis risk) phát sinh khi một hợp đồng tương lai của một sản phẩm hoặc chất lượng sản phẩm được sử dụng để phòng ngừa rủi ro cho một sản phẩm khác hoặc mức chất lượng sản phẩm khác.

Ví dụ nhiên liệu máy bay thường được bảo hiểm bằng hợp đồng tương lai dầu thô hay dầu diesel do các sản phẩm phòng ngừa rủi ro này có thanh khoản cao hơn nhiều so với các hợp đồng phái sinh nhiên liệu máy bay.   

Các công ty thực hiện các giao dịch này thường nhận thức rõ về rủi ro cơ sở về sản phẩm nhưng sẵn sàng chấp nhận rủi ro thay vì không phòng ngừa rủi ro.    

 - Rủi ro cơ sở theo lịch (calendar basis risk) phát sinh khi một công ty hoặc một nhà đầu tư phòng ngừa một vị thế bằng một hợp đồng không đáo hạn vào cùng ngày với vị thế được phòng ngừa. 

(Theo Investopedia)