Rủi ro đối tác (Counterparty Risk) của đối tác trung tâm là gì? Các loại rủi ro đối tác

Hình minh họa (Nguồn: ISO31000.net)

Rủi ro đối tác (Counterparty Risk)

Khái niệm

Rủi ro đối tác trong tiếng Anh gọi là Counterparty Risk.

Rủi ro đối tác là rủi ro đối tác trung tâm phải đối mặt trong trường hợp thành viên của đối tác trung tâm mất khả năng thanh toán. 

Các loại rủi ro đối tác

Rủi ro này gồm hai khía cạnh: Rủi ro chi phí thay thế, tức là tổn thất do việc thay thế hợp đồng mở với thành viên mất khả năng thanh toán, và rủi ro thanh khoản.

Rủi ro chi phí thay thế: Nếu một thành viên mất khả năng thanh toán, thông thường, đối tác trung tâm sẽ thực hiện đúng vị thế của thành viên này hoặc chuyển vị thế bị mất khả năng thanh toán sang thành viên bù trừ khác. 

Do đối tác trung tâm vẫn có nghĩa vụ với các thành viên bù trừ khác và phải có những động thái nhất định nhằm tránh rủi ro thị trường, đối tác trung tâm sẽ tham gia thị trường và mua hoặc bán hợp đồng có điều khoản giống với những hợp đồng do thành viên mất khả năng thanh toán nắm giữ với mức giá hiện tại. 

Rủi ro chi phí thay thế phát sinh và các hợp đồng này có thể được bán với mức giá thấp hơn hoặc mua với mức giá cao hơn giá giao dịch gốc. 

Qui mô rủi ro chi phí thay thế phụ thuộc vào mức độ biến động của giá hợp đồng, khoảng thời gian từ ngày giao dịch đến khi mất khả năng thanh toán, qui mô của vị thế được thay thế và những khoản thu được từ thanh lí tài sản kí quĩ, thế chấp... của thành mất khả năng thanh toán.

Rủi ro thanh khoản: Đối tác trung tâm phải duy trì hoạt động và thực hiện nghĩa vụ thanh toán đúng thời hạn đối với các thành viên, ngay cả khi đối tác trung tâm phải đối mặt với tình huống một hoặc nhiều thành viên mất khả năng thanh toán hoặc gặp khó khăn trong hoạt động. Do vậy, đối tác trung tâm phải chịu rủi ro thanh khoản.

Đối tác trung tâm có những nguồn lực đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ thanh toán, tuy nhiên, các nguồn này thường không phải là tài sản tiền mặt. Tài sản không phải bằng tiền cần được thanh lí hoặc đem cầm cố để đối tác trung tâm thực hiện nghĩa vụ của mình. 

Quá trình này có thể rất khó khăn và tốn kém để hoàn tất trong khoảng thời gian ngắn theo yêu cầu.

(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh, NXB Lao Động )