Chi ngân sách Nhà nước là gì? Phân loại chi ngân sách Nhà nước

Hình minh họa

Chi ngân sách Nhà nước

Định nghĩa

Chi ngân sách Nhà nước là việc phân phối và sử dụng quĩ ngân sách Nhà nước nhằm đảm bảo thực hiện chức năng của Nhà nước theo những nguyên tắc nhất định.

Thuật ngữ liên quan

Cơ cấu chi ngân sách Nhà nước là nội dung các khoản chi và tỉ trọng của các khoản chi trong tổng chi ngân sách Nhà nước.

Bản chất

Chi ngân sách Nhà nước là quá trình phân phối lại các nguồn tài chính đã được tập trung vào ngân sách Nhà nước và đưa chúng đến mục đích sử dụng. 

Do đó, chi ngân sách Nhà nước là những việc cụ thể không chỉ dừng lại trên các định hướng mà phải phân bổ cho từng mục tiêu, từng hoạt động và từng công việc thuộc chức năng của Nhà nước.

Quá trình chi ngân sách Nhà nước

Quá trình chi ngân sách Nhà nước bao gồm:

(1) Quá trình phân phối là quá trình cấp phát kinh phí từ ngân sách Nhà nước để hình thành các loại quĩ trước khi đưa vào sử dụng.

(2) Quá trình sử dụng là trực tiếp chi dùng khoản tiền cấp phát từ ngân sách Nhà nước mà không phải trải qua việc hình thành các loại quĩ trước khi đưa vào sử dụng.

Phân loại chi ngân sách Nhà nước

Cũng giống như thu ngân sách Nhà nước, để đánh giá và phân tích các khoản chi. Người ta cũng xây dựng các tiêu chí, và chính các tiêu chí này là căn cứ để phân loại các khoản chi. 

* Căn cứ vào tính chất các khoản chi 

- Chi thường xuyên

Là khoản chi có tính đều đặn, liên tục gắn với nhiệm vụ thường xuyên của Nhà nước về quản lý kinh tế - xã hội. Chi thường xuyên được mang tính ổn định, phần lớn mang tính tiêu dùng và gắn với cơ cấu tổ chức có tính bắt buộc. 

- Chi đầu tư phát triển 

Là khoản chi nhằm tạo cơ sở vật chất kĩ thuật, có tác dụng làm cho nền kinh tế tăng trưởng và phát triển. Thông thường là các khoản chi lớn, không mang tính ổn định, có tính tích luỹ, gắn với mục tiêu, định hướng, qui mô vốn phụ thuộc vào nguồn, tính chất… 

- Chi trả nợ, viện trợ

Bao gồm các khoản chi để Nhà nước thực hiện nghĩa vụ trả nợ các khoản đã vay trong nước, vay nước ngoài khi đến hạn và các khoản chi làm nghĩa vụ quốc tế.

- Chi dự trữ Nhà nước

* Căn cứ vào chức năng và nhiệm vụ

Chi tích luỹ: Là những khoản chi làm tăng cơ sở vật chất và tiềm lực cho nền kinh tế, tăng trưởng kinh tế; là những khoản chi đầu tư phát triển và các khoản tích lũy khác.

Chi tiêu dùng: Là các khoản chi không tạo ra sản phẩm vật chất để tiêu dùng trong tương lai; bao gồm chi cho hoạt động sự nghiệp, quản lý hành chính, quốc phòng, an ninh...

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản lí tài chính công, NXB tài chính; Ngân sách nhà nước, Tổ hợp giáo dục Topica)