Bán quyền chọn mua (Selling a Call) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: bbalife)

Bán quyền chọn mua (Selling a Call)

Bán quyền chọn mua - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Selling a Call.

Bán quyền chọn mua là chiến lược thứ hai của giao dịch quyền chọn. Đối với hợp đồng bán quyền chọn mua, người bán quyền chọn mua (The seller of a call option) nhận được một khoản phí, gọi là phí bán quyền chọn mua và phải luôn sẵn sàng bán trái phiếu cho người mua tại mức giá cố định đã được thỏa thuận trước. 

Đồ thị thu nhập của người bán quyền chọn mua

Từ đồ thị trên, chúng ta thấy rằng có hai điểm quan trọng trong chiến lược bán quyền chọn mua như sau:

- Khi lãi suất thị trường tăng, giá trái phiếu giảm, dẫn đến tiềm năng thu lợi nhuận của người bán hợp đồng tăng lên. Tuy nhiên, mức lợi nhuận thu được tối đa bị giới hạn bởi mức phí thu được từ việc bán hợp đồng quyền chọn mua. 

- Khi lãi suất thị trường giảm, giá trái phiếu tăng, dẫn đến khả năng lỗ vốn của người bán hợp đồng tăng lên. Về mặt lí thuyết, giá trái phiếu có thể tăng lên không hạn chế, tuy nhiên, tại thời điểm đến hạn giá trái phiếu có xu hướng hội tụ vào mệnh giá của nó, mặc dù vậy khả năng lỗ vốn cũng có thể xảy ra là rất lớn.

Như được chỉ ra trên đồ thị, trường hợp lãi suất thị trường giảm, giá trái phiếu tăng đến 0B, và kết quả là người bán hợp đồng chịu một khoản lỗ là 0π. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)

Tại sao các ngân hàng nhỏ lại không nên thực hiện bán quyền chọn

Đối với việc bán quyền chọn (bao gồm bán quyền chọn mua và bán quyền chọn bán) thì lợi nhuận tiềm năng thu được là bị giới hạn, nhưng khả năng phát sinh lỗ thì không có giới hạn. Khi thị giá trái phiếu giảm mạnh dẫn đến tiềm ẩn thua lỗ lớn.

Đối với những ngân hàng thực hiện các hợp đồng bán quyền chọn với khối lượng lớn sẽ đứng trước nguy cơ lỗ vốn nặng nề. Để thấy bản chất, hãy quan sát đồ thị mô tả một ngân hàng có trạng thái trường trái phiếu trong danh mục đầu tư và tiến hành phòng ngừa rủi ro lãi suất bằng cách bán quyền chọn mua trái phiếu.

Bán quyền chọn mua để phòng ngừa rủi ro lãi suất

Đồ thị trên là sự kết hợp giữa "tuyến thu nhập từ trái phiếu" với "tuyến thu nhập từ bán quyền chọn mua" khi lãi suất biến động. Từ đồ thị cho thấy, nếu giá trái phiếu tăng, thì hợp đồng bán quyền chọn tiềm ẩn lỗ vốn, trong khi đó lãi lại phát sinh do nắm giữ trái phiếu ngược lại, nếu thị giá trái phiếu giảm, thì tiềm ẩn lỗ do nắm giữ trái phiếu, và khả năng thu lãi từ hợp đồng bán quyền chọn.

Kết hợp các đặc điểm này, ta vẽ tuyến thu nhập ròng của ngân hàng dưới đây.

Tuyến thu nhập ròng của ngân hàng

Từ đồ thị này thấy rằng, bằng cách bán quyền chọn mua, ngân hàng có thể phòng ngừa được rủi ro lãi suất trong trường hợp lãi suất thị trường giảm, giá trái phiếu tăng; nghĩa là thị giá của trái phiếu trong danh mục đầu tư của ngân hàng tăng đủ để bù đắp khoản lỗ từ hợp đồng bán quyền chọn mua. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)