Bán quyền chọn bán (Selling a Put) là gì?

Hình minh họa (Nguồn The Economic Times)

Bán quyền chọn bán (Selling a Put)

Bán quyền chọn bán - danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Selling a Put.

Quyền chọn bán là quyền cho người mua sở hữu quyền được bán tài sản cơ sở tại một giá cố định cho người bán quyền chọn bán. Đổi lại, người mua quyền phải trả cho người bán một khoản phí. Người bán quyền có nghĩa vụ phải trả cho người bán một khoản phí. Người bán quyền có nghĩa vụ phải mua tài sản khi người mua thực hiện quyền. (Theo Giáo trình Thị trường tài chính và các định chế tài chính, NXB Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh)

Chiến lược thứ tư trong giao dịch quyền chọn chính là bán quyền chọn bán. Trong trường hợp bán quyền chọn bán trái phiếu, người bán nhận được một khoản phí P (gọi là phí bán quyền chọn bán) và người bán luôn phải sẵn sàng mua trái phiếu tại mức giá quyền chọn X khi người mua thực hiện quyền chọn bán của mình. 

Đồ thị thu nhập của người bán quyền chọn bán

Từ đồ thị này cho ta thấy hai điểm quan trọng sau đây:

- Khi lãi suất thị trường tăng, giá trái phiếu giảm, thì khả năng lỗ có thể xẳy ra đối với người bán quyền chọn bán tăng lên. Ví dụ, khi giá trái phiếu giảm xuống 0D, thì khoản lỗ phát sinh là -πP.

- Nếu lãi suất giảm, giá trái phiếu tăng thì khả năng thu được lợi nhuận đối với người bán tăng lên. Tuy nhiên, mức lợi nhuận tối đa mà người bán có thể thu được bị giới hạn bởi mức phí đã thu được từ bán quyền chọn bán (P). (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)

Lí do qui chế hạn chế các hợp đồng quyền bán

Theo quan điểm của các nhà làm chính sách, thì các hợp đồng bán quyền chọn, mà đặc biệt là các hợp đồng không nhằm mục đích phòng ngừa rủi ro tài sản (tức hoạt động đầu cơ) thì rất rủi ro, bởi vì ngân hàng phải đối mặt với rủi ro lỗ vốn là không hạn chế. 

Thật vậy, trong thời gian trước đây, những nhà làm chính sách ở các nước đã cấm các ngân hàng thực hiện các hợp đồng bán quyền chọn bán hoặc bán quyền chọn mua trong một số lĩnh vực nhất định nhằm quản lí rủi ro đối với các ngân hàng này. 

Hiện nay, ở Úc, các ngân hàng được thực hiện hợp đồng bán quyền chọn, nhưng lại cấm các tổ chức tài chính khác như quĩ tín dụng, quĩ đầu tư... sử dụng giao dịch quyền chọn vào mục đích đầu cơ.

Tương tự, trong những trường hợp khi mà thị trường bộc lộ rủi ro cao thì các công ty bảo hiểm cũng bị cấm sử dụng các giao dịch quyền chọn. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)