Thuế Tobin (Tobin Tax) là gì? Cách thức áp dụng thuế Tobin

Thuế Tobin (Tobin Tax)

Khái niệm

Thuế Tobin trong tiếng Anh là Tobin Tax.

Thuế Tobin là một loại thuế đánh vào các giao dịch ngoại tệ nhằm hạn chế sự biến động quá mức của tỉ giá hối đoái do hành vi đầu cơ tiền tệ gây ra. Thuế Tobin được áp dụng cho những người tham gia ở lĩnh vực tài chính như một biện pháp kiểm soát sự ổn định của một loại tiền tệ nhất định.

Sự ra đời của thuế Tobin

Thuế Tobin xuất hiện trong bối cảnh đổ vỡ của hệ thống tài chính quốc tế Bretton Woods (giai đoạn 1944 - 1971). Hệ thống Bretton Woods qui định mức tỉ giá cố định của các đồng tiền chính với đồng USD được gắn với vàng (1 ounce vàng bằng 35 USD) và các nước thành viên, trừ Mỹ có nhiệm vụ duy trì tỉ giá hối đoái cố định của họ với USD. 

Khi Mỹ tuyên bố không chuyển đổi từ USD thành vàng, đã dẫn đến sự từ bỏ chế độ Bretton Woods, mở ra giai đoạn mà tỉ giá hối đoái được thả nổi (năm 1973), biến động theo qui luật của thị trường.

Thuế Tobin, được đưa ra bởi James Tobin vào năm 1972 để tìm cách giảm thiểu hoặc loại bỏ những vấn đề trên. Thuế đã được một số nước châu Âu và Ủy ban châu Âu áp dụng để ngăn chặn việc đầu cơ tiền tệ trong ngắn hạn và ổn định thị trường tiền tệ.

Cách thức áp dụng thuế Tobin 

Thuế giao dịch tiền tệ không ảnh hưởng đến việc đầu tư dài hạn. Nó chỉ được áp dụng nếu có quá nhiều dòng tiền di chuyển thường xuyên giữa các thị trường tài chính thông qua các hành động của các nhà đầu cơ muốn tìm kiếm khoản lời cao trong ngắn hạn. Thuế được chi trả bởi các ngân hàng và tổ chức tài chính thu lợi từ sự biến động của thị trường bằng cách đảm nhận các vị thế đầu cơ trong ngắn hạn một cách quá mức trên thị trường tiền tệ.

Theo Tobin, để hoạt động hiệu quả thì một loại thuế như vậy nên được áp dụng trên phạm vi quốc tế và có tính thống nhất, số tiền thu được sẽ quyên góp cho các nước đang phát triển. Mặc dù Tobin đề xuất tỉ lệ thuế là 0,5%, tuy nhiên các nhà kinh tế khác đã đưa ra tỉ lệ trong khoảng từ 0,1% đến 1%. Nhưng ngay cả ở mức tỉ lệ thấp đi chăng nữa, mọi giao dịch tài chính diễn ra trên toàn cầu khi áp dụng thuế này sẽ đem lại doanh thu đến hàng tỉ đồng.

Mục đích ban đầu của việc áp thuế Tobin đã bị sai lệch trong nhiều năm qua bởi các quốc gia thực hiện nó. Đề xuất thuế Tobin ban đầu đối với giao dịch tiền tệ là nhằm hạn chế sự mất ổn định của dòng vốn qua biên giới, điều này lại khiến cho các quốc gia khó thực hiện chính sách tiền tệ độc lập bằng cách chuyển tiền qua lại một cách nhanh chóng giữa các quốc gia có lãi suất khác nhau.

Một số quốc gia hiện nay áp dụng thuế Tobin như một phương tiện tạo thu nhập cho phát triển kinh tế và xã hội.

(Tài liệu tham khảo: investopedia.com)