Đôla hóa (Dollarization) là gì? Hiện tượng đôla hóa trong thực tiễn

Hình minh họa. Nguồn: allaboutlean.com

Đôla hóa

Khái niệm

Đôla hóa tiếng Anh là Dollarization hoặc Currency Substitution.

Đôla hóa là thuật ngữ chỉ hiện tượng một ngoại tệ được sử dụng bổ sung hoặc thay thế hoàn toàn nội tệ giữ vai trò là đồng tiền pháp định. 

Hiện tượng đôla hóa

Đôla hóa thường xảy ra ở các nước đang phát triển có chính phủ trung ương yếu hoặc môi trường kinh tế không ổn định. Ví dụ, người dân của một quốc gia đang trải qua lạm phát tăng vọt có thể sẽ chọn sử dụng một loại tiền tệ có tính ổn định như đồng đôla Mỹ để thực hiện các giao dịch hàng ngày, vì lạm phát sẽ khiến đồng nội tệ của họ giảm sức mua. 

Các quốc gia có hiện tượng đôla hóa không phải lúc nào cũng sử dụng đồng đôla Mỹ làm ngoại tệ thay thế. Đồng euro cũng đã được các nước ngoài Liên minh châu Âu sử dụng như đồng nội tệ.

Hiện tượng đôla hóa có thể xảy ra hoàn toàn hoặc đôla hóa một phần. Đôla hóa hoàn toàn diễn ra sau một cuộc khủng hoảng kinh tế lớn như trong các trường hợp ở Ecuador, El Salvador và Zimbabwe. 

Trong trường hợp đôla hóa một phần thì một bộ phận tài sản của đất nước có thể được giữ bằng ngoại tệ. Nó cũng có thể chuyển hóa dần dần sang đôla hóa toàn bộ.

Tại sao lại áp dụng đôla hóa?

Lí do chính cho việc áp dụng đôla hóa là để nhận được những lợi ích của sự ổn định cao của giá trị đồng ngoại tệ so với sự bất ổn của nội tệ một quốc gia. Nhược điểm của đôla hóa là quốc gia bị đôla hóa mất đi khả năng điều chỉnh chính sách tiền tệ bằng cách thay đổi lượng cung tiền của nước mình.

Ví dụ về đôla hóa trong thực tiễn

Zimbabwe đã thực hiện một thí nghiệm đôla hóa để xem việc sử dụng chính thức ngoại tệ có thể ngăn chặn lạm phát cao và giúp ổn định nền kinh tế hay không. Năm 2008, quyền bộ trưởng tài chính Zimbabwe tuyên bố rằng nước này sẽ thực hiện một thử nghiệm kéo dài 18 tháng, trong đó đồng đôla Mỹ sẽ trở thành đồng tiền pháp định cho một số nhà bán lẻ và bán buôn chọn lọc.

Sau thí nghiệm, bộ trưởng tài chính tuyên bố rằng nước này sẽ chính thức sử dụng đồng đôla Mỹ, chấm dứt việc sử dụng đôla Zimbabwe.

Đôla hóa ngay lập tức giúp Zimbabwe giảm lạm phát. Đôla hóa giúp giảm sự bất ổn của nền kinh tế cả nước, tăng sức mua của công dân và ghi nhận tăng trưởng kinh tế. Ngoài ra, hoạch định chính sách kinh tế dài hạn đã trở nên dễ dàng hơn cho chính phủ, vì đồng đôla Mỹ ổn định đã thu hút một số nhà đầu tư nước ngoài.

Tuy nhiên, đôla hóa không chỉ mang lại ích lợi mà có những hạn chế. Tất cả các chính sách tiền tệ sẽ được tạo ra và thực hiện bởi Mỹ, cách ngàn dặm với Zimbabwe. Các quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ không nhằm phục vụ cho lợi ích của Zimbabwe, nước này  sẽ phải hi vọng rằng các quyết định của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sẽ có lợi cho họ.

Hơn nữa, Zimbabwe gặp bất lợi khi mua bán với các quốc gia bên cạnh mình, như Zambia hoặc Nam Phi. Zimbabwe không thể làm cho hàng hóa và dịch vụ của mình rẻ hơn trên thị trường thế giới bằng cách phá giá tiền tệ.

(Theo investopedia)