Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp (Corporate governance structure) là gì? Phân loại

Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp (tiếng Anh: Corporate governance structure) là tổng hợp các bộ phận khác nhau có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau được chuyên môn hoá và có những trách nhiệm, quyền hạn nhất định.

07-09-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: aspenwaite)

Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp

Khái niệm

Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp trong tiếng Anh được gọi là corporate governance structure.

Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp là tổng hợp các bộ phận khác nhau có mối liên hệ và quan hệ phụ thuộc lẫn nhau được chuyên môn hoá và có những trách nhiệm, quyền hạn nhất định được bố trí theo những cấp, những khâu khác nhau nhằm bảo đảm thực hiện các chức năng quản trị và phục vụ mục đích chung đã xác định của doanh nghiệp.

Cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp là hình thức phân công lao động trong lĩnh vực quản trị có tác động đến quá trình hoạt động của hệ thống quản trị.

Các loại cơ cấu tổ chức quản trị doanh nghiệp

- Cơ cấu tổ chức trực tuyến (đường thẳng)

Cơ cấu tổ chức trực tuyến là cơ cấu có 1 cấp trên và 1 số cấp dưới, toàn bộ vấn đề được giải quyết theo một kênh đường thẳng.

Đặc điểm cơ bản nhất của cơ cấu này là lãnh đạo trực tiếp điều hành và chịu trách nhiệm toàn bộ về hoạt động của tổ chức, người thừa hành mệnh lệnh chỉ làm theo mệnh lệnh của một cấp trên trực tiếp.

+ Ưu nhược điểm: Đây là cơ cấu tổ chức đơn giản nhất nhưng có nhược điểm là đòi hỏi người lãnh đạo phải có kiến thức toàn diện; tổng hợp; hạn chế việc sử dụng các chuyên gia có trình độ cao về từng mặt quản trị; việc phối hợp; hợp tác công việc giữa các tuyến phức tạp, lòng vòng.

- Cơ cấu chức năng

Cơ cấu chức năng: là cơ cấu mà các nhiệm vụ quản trị được phân chia cho các đơn vị riêng biệt theo các chức năng quản trị và hình thành nên những người lãnh đạo chuyên môn hoá chỉ đảm nhận thực hiện một chức năng nhất định.

+ Ưu điểm của cơ cấu này là thu hút được các chuyên gia vào lãnh đạo, giảm bớt gánh nặng về quản trị cho người lãnh đạo.

+ Nhược điểm chủ yếu của cơ cấu này là người lãnh đạo phải phối hợp hoạt động của những người lãnh đạo chức năng, mối liên hệ giữa các nhân viên trong tổ chức phức tạp, người thừa hành nhiệm vụ nhận mệnh lệnh từ nhiều người lãnh đạo chức năng khác nhau.

- Cơ cấu trực tuyến chức năng

Cơ cấu trực tuyến chức năng đây là cơ cấu hiệu quả nhất vì bao hàm mọi ưu điểm của mọi cơ cấu khác và hoàn toàn đáp ứng đầy đủ các nguyên tắc phải có của một cơ cấu quản lí tốt.

- Cơ cấu ma trận

Cơ cấu ma trận là kiểu tổ chức áp dụng để thiết kế cơ cấu cho toàn bộ hệ thống, cũng như để thành lập cơ cấu bên trong hệ thống hoặc các bộ phận.

Đặc điểm của cơ cấu này là ngoài những người lãnh đạo theo tuyến và các bộ phận chức năng, còn có những người lãnh đạo đề án hay sản phẩm, phối hợp hoạt động của các bộ phận thực hiện một dự thảo nào đó.

Trong cơ cấu này mỗi nhân viên (hoặc bộ phận của bộ phận trực tuyến được gắn với việc thực hiện một đề án hoặc một sản phẩm nhất định. Đồng thời mỗi một nhân viên của bộ phận chức năng cũng được gắn với một đề án hoặc sản phẩm nhất định.

- Cơ cấu vệ tinh

Cơ cấu vệ tinh là cơ cấu tổ chức quản trị mang tính phi hình thức, được hình thành từ một trung tâm đầu não, trong kinh doanh đó là hình thức một nhà máy mẹ; từ đó toả đi các trung tâm nhỏ hơn (với tư cách là các phân hệ, các vệ tinh của trung tâm đầu não, nhưng chỉ mang tính phi hình thức; chứ không phải cấp trực tuyến).

Mối quan hệ của trung tâm đầu não với các trung tâm vệ tinh chủ yếu là các thoả thuận, các hợp đồng nhằm thoả mãn mục tiêu bên trong đó có lợi ích của từng bên và của cả hệ thống.

- Cơ cấu tạm thời

Cơ cấu tạm thời là cơ cấu tổ chức quản trị được thành lập để thực hiện các nhiệm vụ đột xuất, nhất thời, cơ cấu tạm thời sẽ hết nhiệm vụ và tự động giải tán sau khi mục tiêu đặt ra đã được thực hiện.

(Tài liệu tham khảo: Chức năng tổ chức và quản trị một số lĩnh vực hoạt động cơ bản của doanh nghiệp, Tổ hợp Công nghệ Giáo dục Topica)

Phát triển (Development) trong doanh nghiệp là gì? Bản chất và tính tất yếu