Kế toán quản trị môi trường (Environmental management accounting - EMA) là gì?

Kế toán quản trị môi trường

Khái niệm

Kế toán quản trị môi trường trong tiếng Anh gọi là: Environmental management accounting - EMA.

Kế toán quản trị môi trường trong doanh nghiệp là quá trình nhận dạng, thu thập và phân tích các thông tin cơ bản về môi trường dùng trong nội bộ đơn vị. (Theo USEPA, 1995)

Kế toán quản trị môi trường là việc nhận dạng, thu thập, phân tích và sử dụng 2 loại thông tin cho việc ra quyết định nội bộ: 

Thông tin vật chất về việc sử dụng, luân chuyển và thải bỏ năng lượng, nước và nguyên vật liệu (bao gồm chất thải) và thông tin tiền tệ về các chi phí, lợi nhuận và tiết kiệm liên quan đến môi trường. (Theo UNDSD 2001)

Kế toán quản trị môi trường là quá trình quản lí hoạt động kinh tế và môi trường thông qua việc triển khai và thực hiện hệ thống kế toán phù hợp với các vấn đề môi trường. 

Kế toán quản trị môi trường thường đặc biệt liên quan đến chi phí theo chu kì sống, kế toán chi phí toàn bộ và đánh giá lợi ích và hiệu quả và lập kế hoạch chiến lược cho quản lí môi trường. (Theo IFAC 2005)

Các khái niệm trên được đề cập khác nhau ở khía cạnh lí luận liên quan đến mục đích và ranh giới trong việc áp dụng kế toán quản trị môi trường. 

Tuy nhiên, các khái niệm trên có tính thống nhất cao khi cho rằng kế toán quản trị môi trường là quá trình thu nhận, xử lí, cung cấp thông tin môi trường phục vụ cho công tác quản lí nội bộ. 

Hai loại thông tin được xử lý và cung cấp bởi kế toán quản trị môi trường cho mục đích ra quyết định nội bộ là thông tin tiền tệ và phi tiền tệ (vật chất).

Mối quan hệ giữa kế toán quản trị môi trường và kế toán quản trị

Xét trong mối quan hệ với hệ thống kế toán hiện có tại doanh nghiệp, kế toán quản trị môi trường được coi là sự phát triển tiếp theo của kế toán quản trị truyền thống cho mục tiêu môi trường. 

Birkin (1996) cho rằng "Kế toán quản trị môi trường là sự phát triển tiếp theo của kế toán quản trị". 

Theo Bennett và James (1997) "Kế toán quản trị môi trường có thể nhìn nhận như kế toán quản trị có liên quan đến các vấn đề môi trường"; 

Giải thích thêm cho nhận định này IFAC (1998) cho rằng kế toán quản trị đã phát triển theo 4 giai đoạn, trong đó tại giai đoạn 3 (Từ 1965-1985) và giai đoạn 4 (Từ 1985-1995) kế toán quản trị tập trung vào mục tiêu giảm sự lãng phí và sử dụng hiệu quả các nguồn lực (trong đó có các nguồn lực tự nhiên như nguyên vật liệu, năng lượng, nước). 

Quá trình đó đã tạo điều kiện cho kế toán quản trị tích hợp các yếu tố môi trường vào công cụ kế toán doanh nghiệp hiện đại. Phát triển thêm nhận định này, UNDSD (2001) lại tiếp tục khẳng định "Kế toán quản trị môi trường là một sự hiểu biết tốt hơn và đúng đắn hơn về kế toán quản trị".

(Tài liệu tham khảo: Kế toán quản trị chi phí môi trường trong các doanh nghiệp chế biến dầu khí thuộc tập đoàn dầu khí quốc gia Việt Nam, Hoàng Thị Bích Ngọc, Trường Đại học Thương mại)