Hợp đồng mua quyền bán lãi suất (Floor) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: SlidePlayer)

Hợp đồng mua quyền bán lãi suất (Floor)

Hợp đồng mua quyền bán lãi suất - danh từ, tên tiếng Anh được gọi là Floor.

Hợp đồng mua quyền bán lãi suất (hay còn gọi là mua sàn) là mua quyền chọn bán đối với lãi suất. Nếu lãi suất thị trường giảm xuống dưới mức lãi suất giao dịch quyền chọn (lãi suất Floor), thì người bán sẽ thanh toán khoản chênh lệch lãi suất cho người mua.

Quyền chọn bán là quyền cho người mua sở hữu quyền được bán tài sản cơ sở tại một giá cố định cho người bán quyền chọn bán. Đổi lại, người mua quyền phải trả cho người bán một khoản phí. Người bán quyền có nghĩa vụ phải trả cho người bán một khoản phí. Người bán quyền có nghĩa vụ phải mua tài sản khi người mua thực hiện quyền. (Theo Giáo trình Thị trường tài chính và các định chế tài chính, NXB Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh)

Mua quyền chọn bán là chiến lược thứ ba trong giao dịch quyền chọn. Người mua quyền chọn bán trái phiếu (The buyer of a put option) có quyền (không phải là nghĩa vụ) bán trái phiếu cho người bán quyền chọn bán tại một mức giá cố định đã được thỏa thuận trước (gọi là giá quyền chọn).

Thông qua việc bán hợp đồng quyền chọn bán, người bán thu được một khoản phí từ người mua. Ngày thực hiện quyền chọn đối với hợp đồng Floor có thể là một hoặc nhiều ngày. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)

Nội dung của giao dịch Floor

Giao dịch Floor là trường hợp ngược lại với giao dịch Cap. Đây là hợp đồng quyền chọn bán hoặc một tập hợp các quyền chọn bán lãi suất. Giả sử rằng ngân hàng có vốn huy động với lãi suất cố định nhưng tài sản có lại có lãi suất thay đổi. 

Một cách tổng quát, ngân hàng có thể phải đối mặt với rủi ro lãi suất nếu thời lượng của tài sản nợ và tài sản có không cân xứng với nhau, cụ thể là khi D_{A -} k.D_L < 0. Ví dụ về giao dịch Floor được biểu diễn như đồ thị dưới đây.

Hợp đồng Floor với mức lãi suất là 4%

Trong ví dụ này, mức lãi suất Floor được ấn định là 4% và người mua trả cho người bán một khoản phí, gọi là phí mua Floor. Trong khi hợp đồng Cap được coi như hợp đồng mua toàn bộ quyền chọn bán đối với lãi suất. 

Trong ví dụ đang xét, hợp đồng Floor có hai ngày giá trị, đó là tại thời điểm cuối năm thứ hai và tại thời điểm cuối năm thứ ba.

Nếu lãi suất diễn biến như được mô tả trên đồ thị thì người bán thanh toán cho người mua khoản tiền như được chỉ tại bảng dưới đây.

Các khoản thanh toán của hợp đồng Floor

Bởi vì người mua không biết chắc chắn được là lãi suất trong các năm tiếp theo sẽ diễn biến tăng hay giảm. Do đó, người mua có thể sử dụng phương pháp cây nhị thức để tính khoản phí hợp lí tại thời điểm t = 0 để mua hợp đồng Floor. (Theo Giáo trình Ngân hàng Thương mại, NXB Thống kê)