Hóa tệ kim loại (Metalic Commodity Money) là gì? Nhược điểm của hóa tệ kim loại

Hình minh họa (Nguồn: Moneycontrol)

Hóa tệ kim loại (Metalic Commodity Money)

Hóa tệ kim loại -  danh từ, trong tiếng Anh được dùng bởi cụm từ Metalic Commodity Money.

Hóa tệ kim loại cũng là loại tiền tệ xuất phát từ hàng hóa nhưng hàng hóa ở đây là hàng hóa kim loại. (Theo Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng, NXB Thống kê)

Từ khi phát hiện ra kim loại, người ta nhận thấy rằng kim loại, do thuộc tính tự nhiên của nó, có thể khắc phục được những nhược điểm của hóa tệ không kim loại, chẳng hạn như bền hơn, dễ bảo quản hơn, dễ vận chuyển hơn và đặc biệt là có thể chia nhỏ thành đơn vị. 

Với những thuộc tính ưu việt này, người ta có khuynh hướng nhanh chóng chuyển sang sử dụng kim loại làm tiền tệ. Lúc đầu những kim loại rẻ như đồng, kẽm, chì được sử dụng làm tiền tệ, nhưng về sau này người ta nhận thấy trong số những loại kim loại tìm thấy có bạc và vàng là hai thứ kim loại ưu việt hơn hết, nếu sử dụng làm tiền tệ. 

Ngoài tính chất bền; dễ bảo quản; dễ vận chuyển; dễ chia nhỏ, vàng và bạc có tính chất ưu việt hơn ở chỗ chúng là những kim loại quí nên chỉ cần một lượng nhỏ cũng đủ đại diện cho một hàng hóa có giá trị tương đối lớn. 

Do vậy, nếu dùng chúng làm tiền tệ thì rất tiện lợi cho lưu thông, do không cần khối lượng lớn cũng có thể trao đổi được với những hàng hóa có giá trị cao. 

Ngoài ra, vàng bạc còn có tính đồng nhất cao khiến cho việc chia nhỏ thành đơn vị và nhập những đơn vị nhỏ thành đơn vị lớn hơn hay nhập lại như ban đầu rất dễ dàng và hầu như vẫn bảo tồn được giá trị của chúng. 

Chính những thuộc tính ưu việt này khiến cho vàng và bạc có thể đánh bật tất cả những hàng hóa khác, kể cả không kim loại lẫn kim loại rẻ tiền, ra khỏi vai trò tiền tệ. Từ đó, bạc và sau này là vàng độc chiếm ngôi vị tiền tệ lâu dài cho đến khi nhân loại phát minh ra tiền giấy.

Nhược điểm của hóa tệ kim loại

Mặc dù hóa tệ kim loại, mà hình thái chọn lọc của nó là tiền vàng và tiền bạc, đã khắc phục được nhiều nhược điểm của hóa tệ không kim loại, nhưng vẫn còn một số nhược điểm khiến nó không còn được tiếp tục sử dụng lâu dài hơn nữa trong vai trò tiền tệ. 

Lúc đầu, những nhược điểm này chưa bộc lộ nên người ta dễ dàng chấp nhận nó, nhưng về sau khi nền kinh tế phát triển khiến hàng hóa sản xuất ra ngày càng nhiều, thương mại phát triển khiến giao lưu hàng hóa ngày càng rộng thì những nhược điểm của lưu thông tiền vàng, tiền bạc càng bộc lộ rõ nét vì:

- Những thương nhân mua bán khối lượng hàng hóa lớn nếu thanh toán bằng tiền vàng thì việc vận chuyển vàng trở nên rất nặng nề chứ không còn nhẹ nhàng và dễ dàng như trước đây. 

- Những thương nhân mua bán trong phạm vi rộng, thậm chí xuyên quốc gia, nếu sử dụng tiền vàng trong thanh toán thì việc bảo quản và vận chuyển tiền, tránh nạn cướp bóc trên đường đi, trở thành một gánh nặng lớn. 

Những nhược điểm này đòi hỏi phải có hình thái tiền tệ nào khác ưu việt hơn để thay thế cho tiền vàng và tiền bạc. (Theo Giáo trình Tiền tệ Ngân hàng, NXB Thống kê)