Trung gian tài chính phi ngân hàng (Non-Bank Financial Intermediaries) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: Mirae Asset)

Trung gian tài chính phi ngân hàng (Non-Bank Financial Intermediaries)

Khái niệm

Trung gian tài chính phi ngân hàng trong tiếng Anh gọi là Non-Bank Financial Intermediaries.

Trung gian tài chính phi ngân hàng là các tổ chức kinh doanh trong lĩnh vực tài chính - tiền tệ được thực hiện nột số hoạt động ngân hàng như là nội dung kinh doanh thường xuyên, nhưng không được nhận tiền gửi không kì hạn và làm dịch vụ thanh toán. 

Các trung gian tài chính này bao gồm: công ty bảo hiểm, quĩ trợ cấp, công ty tài chính và các quĩ đầu tư.

Đặc điểm

Cũng như các ngân hàng, các trung gian tài chính phi ngân hàng cũng có chức năng làm trung gian tài chính, huy động các món tiền gửi có kì hạn, đặc biệt là tiền tiết kiệm để đưa vào lĩnh vực đầu tư. 

Tuy nhiên, do không được nhận tiền gửi không kì hạn và thực hiện thanh toán cho khách hàng nên khác với các ngân hàng, các trung gian tài chính phì ngân hàng không tham gia vào quá trình tạo tiền gửi và không bị chi phối, điều hành một cách chặt chẽ bởi Ngân hàng Trung ương như các loại hình ngân hàng trung gian. 

Nếu như các khoản đầu tư của ngân hàng thương mại chủ yếu được thực hiện dưới hình thức đầu tư trực tiếp vào lĩnh vực sản xuất vật chất thì các khoản đầu tư của các trung gian tài chính phi ngân hàng chủ yếu là đầu tư tài chính, cho vay tiêu dùng và thể chấp.

Những đặc điểm trên cho phép chúng ta có thể phân biệt ngân hàng với các trung gian tài chính khác khi nhìn vào cân đối tài sản của chúng. Điều này đặc biệt có ý nghĩa trong công tác quản lí cũng như trong việc thúc đẩy sự phát triển toàn hệ thống trung gian tài chính. 

Các loại hình trung gian tài chính phi ngân hàng

Căn cứ vào những đặc trưng cơ bản về cơ cấu nguồn vốn cơ cấu sử dụng vốn, các trung gian tài chính phi ngân hàng được chia thành hai loại: Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng và các trung gian đầu tư.

Các tổ chức tiết kiệm theo hợp đồng, bao gồm: 

Công ty bảo hiểm: Công ty bảo hiểm nhân thọ, công ty bảo hiểm tài sản và tai nạn

Quĩ trợ cấp hưu trí: Được quản lí theo hai phương thức là chương trình trợ cấp riêng do các công ty kinh doanh lớn lập ra và chương trình trợ cấp công cộng được quản lí bưởi Chính phủ.

Các trung gian đầu tư, bao gồm:

Công ty tài chính có ba loại hình cơ bản: Công ty tài chính tiêu dùng, công ty tài chính bán hàng, công ty tài chính thương mại.

Quĩ đầu tư: 

Căn cứ vào qui mô vốn góp có thể chia thành quĩ đầu tư tập thể và quĩ đầu tư tư nhân.

Căn cứ vào cơ cấu huy động vốn có thể chia thành quĩ đóng và quĩ mở.

Căn cứ vào cơ cấu tổ chức điều hành, các quĩ đầu tư có thể được tổ chức dưới dạng tín thác hoặc công ty.

(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Tiền tệ ngân hàng, Học viện Ngân hàng, NXB Lao Động)