Trợ cấp tài nguyên thiên nhiên (Natural Resource Subsidies) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: 123rf)

Trợ cấp tài nguyên thiên nhiên

Khái niệm

Trợ cấp tài nguyên thiên nhiên trong tiếng Anh gọi là: Natural Resource Subsidies.

Trợ cấp tài nguyên thiên nhiên là các thỏa thuận tài chính theo đó chính phủ bù đắp một phần các chi phí liên quan đến tài nguyên. Trợ cấp có nhiều dạng, từ tiền mặt cho đến các thỏa thuận mang tính qui định có ảnh hưởng đến các điều kiện tài chính của việc sử dụng một tài nguyên. 

Ví dụ thực tiễn

Trên khắp thế giới, năng lượng và thị trường năng lượng đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi trợ cấp công. Điều này chắc chắn đúng đối với Hoa Kỳ, nơi trợ cấp đã ảnh hưởng tới mọi hình thức năng lượng, thường ở một mức độ đáng kể.

Hãy lấy điện hạt nhân ra làm một ví dụ. Khi Đạo luật Chính sách Năng lượng năm 2005 được phê duyệt, nó bao gồm một loạt các trợ cấp cho năng lượng hạt nhân:

- Ưu đãi thuế: 1,8 cent cho mỗi kWh một giờ tối đa cho 6.000 Megawat đối với công suất điện hạt nhân mới trong tám năm đầu hoạt động.

- Cho vay bảo đảm: lên đến 80% chi phí xây dựng các nhà máy hạt nhân mới.

- Bồi thường chi phí: các khoản thanh toán cho các khoản chi phí lên tới 500 triệu Đô la Mỹ, kết quả từ sự chậm trễ trong việc cấp giấy phép của Ủy ban Điều tiết Hạt nhân.

- Trợ cấp bảo hiểm: Qui định bồi thường công để trang trải một phần đáng kể các chi phí thiệt hại bắt nguồn từ tai nạn nhà máy điện hạt nhân.

Theo Bộ Năng lượng (DOE), các khoản trợ cấp được dự định "để cho phép năng lượng hạt nhân thực hiện sứ mệnh của nó như là một cách tiếp cận an toàn, tiên tiến, không tốn kém và thân thiện với môi trường để cung cấp nguồn năng lượng đáng tin cậy cho tất cả người dân trên thế giới". 

Tuy nhiên, phe đối lập đã chỉ trích chương trình nghiên cứu hạt hân của DOE khi cung cấp các khoản trợ cấp lãng phí cho một ngành công nghiệp mà họ tin rằng cần phải loại bỏ như là một ngành vô cùng nguy hiểm và không có tính cạnh tranh về mặt kinh tế. 

Với các khoản trợ cấp được cấp cho các hình thức hạt nhân và năng lượng không thể tái tạo khác, những người ủng hộ năng lượng tái tạo đã lập luận một cách thành công rằng các khoản trợ cấp là nhằm để thúc đẩy sự phát triển năng lượng gió, mặt trời và nhiên liệu sinh học. 

Điều này đã dẫn đến việc trợ cấp cho các hệ thống cài đặt năng lượng gió và mặt trời, sản xuất ethanol, và xây dựng các dự án thủy điện. Một số các khoản trợ cấp này là từ phía liên bang, và nhiều khoản trợ cấp khác đã được áp dụng bởi các bang riêng lẻ. 

Trong khi trợ giá năng lượng có ảnh hưởng tới việc thu hút đầu tư vào các lĩnh vực này, chúng vẫn gây ra những ảnh hưởng không mấy tích cực từ việc mở rộng trợ cấp triệt để trong toàn ngành năng lương khiến cho giá năng lượng thấp một cách giả tạo, dẫn đến mức độ sử dụng năng lượng cao hơn.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Kinh tế Tài nguyên, Đại học Kinh tế Quốc dân)