Thị trường bảo hiểm (Insurance market) là gì? Thành phần và đặc điểm

Hình minh hoạ (Nguồn: kenresearch)

Thị trường bảo hiểm

Khái niệm

Thị trường bảo hiểm trong tiếng Anh được gọi là insurance market.

Thị trường bảo hiểm là nơi diễn ra hoạt động mua và bán các sản phẩm bảo hiểm.

Thành phần thị trường

Cũng như bất kì một thị trường hàng hóa nào, thị trường bảo hiểm có đầy đủ các thành phần của thị trường. Cụ thể:

- Đối tượng được trao đổi trên thị trường là các sản phẩm bảo hiểm. Đây là các sản phẩm dịch vụ và có các đặc thù riêng, tạo nên nét riêng khác của thị trường bảo hiểm so với các thị trường khác. 

- Người mua bảo hiểm là những cá nhân hoặc tổ chức có nhu cầu bảo vệ cho tài sản, trách nhiệm dân sự trước pháp luật, hoặc tính mạng hoặc thân thể và thỏa thuận mua các sản phẩm bảo hiểm mà bên bán cung cấp. Họ là các khách hàng bảo hiểm. 

- Người bán là các tổ chức cung cấp sản phẩm bảo hiểm trên thị trường, bao gồm các doanh nghiệp bảo hiểm và các hội tương hỗ bảo hiểm. 

- Ngoài ra, các đặc điểm của thị trường bảo hiểm đòi hỏi sự tham gia tích cực của các trung gian bảo hiểm – đó là đại lí bảo hiểm và môi giới bảo hiểm. Đây là các kênh phân phối truyền thống của thị trường bảo hiểm, đưa sản phẩm bảo hiểm đến tay khách hàng bảo hiểm. 

- Thị trường bảo hiểm còn có mặt các doanh nghiệp tái bảo hiểm. Đây là các chủ thể tham gia thị trường bảo hiểm với tư cách là "hậu thuẫn" cho các doanh nghiệp bảo hiểm để thực hiện việc cung cấp sản phẩm bảo hiểm trên thị trường.

Đặc điểm

Thị trường bảo hiểm có một số đặc điểm nổi bật sau:

- Thị trường bảo hiểm là một thị trường dịch vụ. Đặc điểm này của thị trường bảo hiểm gắn với bản chất của sản phẩm bảo hiểm là một sản phẩm dịch vụ. Đó là các cam kết bảo đảm mà các doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp cho các khách hàng của mình.

- Thị trường bảo hiểm là thị trường có thông tin bất đối xứng. Đây là đặc điểm rất rõ của thị trường bảo hiểm. Trong giao dịch bảo hiểm, chỉ có doanh nghiệp bảo hiểm là người hiểu rõ nhất các sản phẩm bảo hiểm mà họ cung cấp, thể hiện hữu hình qua các hợp đồng bảo hiểm. 

Do đặc tính chuyên môn cao của ngành bảo hiểm nên phía khách hàng không thể biết và hiểu hết mọi điều kiện điều khoản được nêu trong hợp đồng bảo hiểm. 

Sự hiểu biết của khách hàng bảo hiểm thông thường về sản phẩm bảo hiểm họ mua phụ thuộc nhiều vào việc cung cấp và giải thích thông tin của bên bán, là các doanh nghiệp bảo hiểm. 

Ngược lại, trong giao dịch bảo hiểm các doanh nghiệp bảo hiểm lại là bên không thể có đủ thông tin về các đối tượng được bảo hiểm bằng các khách hàng bảo hiểm. 

Các thông tin này lại vô cùng quan trọng đối với doanh nghiệp bảo hiểm trong việc đưa ra quyết định có nên bảo hiểm hay không và bảo hiểm với mức phí nào. 

Vì đặc điểm này mà hoạt động kinh doanh bảo hiểm vừa phải tuân thủ theo nguyên tắc tin tưởng tuyệt đối, vừa cần có bàn tay can thiệp của Nhà nước để đảm bảo lợi ích hợp pháp cho các bên giao dịch bảo hiểm.

- Thị trường bảo hiểm chịu sự kiểm tra, kiểm soát rất chặt chẽ của Nhà nước. Nhà nước có thể thiệp khá sâu vào hoạt động của các doanh nghiệp bảo hiểm. 

Nhà nước không những xét duyệt biểu phí, xác định giới hạn trách nhiệm bảo hiểm phải bồi thường trong bảo hiểm trách nhiệm dân sự mà còn quyết định hình thức triển khai - bắt buộc hay tự nguyện đối với một số sản phẩm bảo hiểm nhất định.

- Thị trường bảo hiểm có mối quan hệ gắn bó với thị trường tài chính. Hoạt động bảo hiểm dựa vào một quĩ tài chính được tích lũy từ đóng góp của những người tham gia bảo hiểm. 

Các doanh nghiệp bảo hiểm quản lí quĩ và tìm các phương thức để tăng trưởng quĩ, đảm bảo khả năng chi trả bảo hiểm và sinh lời cho doanh nghiệp. 

Các dòng tiền vào ra quĩ bảo hiểm như thế nào có ảnh hưởng lớn đến các quyết định đầu tư của doanh nghiệp bảo hiểm trên thị trường tài chính.

(Tài liệu tham khảo: Bảo hiểm thương mại, Trung tâm đào tạo từ xa, ĐH Kinh tế Quốc dân)