Mặt trái từ tác động của chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đối với Việt Nam
Đối với nhiều công ty may mặc, một số cung cấp những thương hiệu lớn nhất trên thế giới cần Nike, Adidas, Unique và H&M, Việt Nam là cơ sở sản xuất lớn nhất.
Tuy nhiên, với việc các nhà cung cấp Apple, Dell, Google và Amazon tìm kiếm địa điểm sản xuất mới để né thuế quan Mỹ áp lên Trung Quốc, cạnh tranh về đất và nhân tài địa phương được dự báo sẽ gia tăng.
Makalot Industrial, nhà sản xuất quần áo hàng đầu cho GAP, Walmart, Zara và H7M, cho biết sẽ làm chậm kế hoạch mở rộng sản xuất ở Việt Nam.
"Ngày càng nhiều công ty tới Việt Nam ... Trong tương lai không xa, chúng tôi dự báo sẽ thiếu hụt lao động và cuộc cạnh tranh về nhân lực tại đây sẽ ngày càng trở nên khốc liệt", Chủ tịch kiêm CEO của Makalot, ông Frank Chou nói với Nikkei Asian Review.
Đặc biệt đối với ngành may mặc, thời điểm tốt nhất để đầu tư vào Việt Nam đã qua đi, và các công ty sẽ phải điều chỉnh để đối phó với môi trường khó khăn hơn, ông Chou nhận định.
Việt Nam là cơ sở sản xuất lớn nhất của Makalot, chiếm 37% công suất của công ty. Tuy nhiên, ông Chou cho hay công ty đang tập trung mở rộng mạnh mẽ tại Indonesia, nơi ông dự đoán sẽ trở thành cơ sở sản xuất quan trọng nhất của Makalot trong 3 - 5 năm tới.
Ông Roger Lo, Phó Chủ tịch Eclat Textile, cũng cho biết công ty sẽ dừng mở rộng tại Việt Nam. Eclat Textile là nhà cung cấp đồ thể thao lớn nhất của Đài Loan, với các khách hàng lớn gồm Nike, Under Armour và Lululemon.
Theo ông Lo, công ty sẽ tìm kiếm địa điểm khác để mở rộng trong tương lai, nhưng không trình bày chi tiết thêm.
"Từ năm nay, chúng tôi sẽ không tăng công suất tại cơ sở ở Việt Nam và vẫn đang tìm kiếm các quốc gia khác để đầu tư trong tương lai", ông Lo nói. Hiện tại, hầu hết sản xuất cảu Eclat được đặt tại Đài Loan và Việt Nam.
Ảnh: Reuters.
Với dân số 95 triệu người và gần với Trung Quốc, Việt Nam từ lâu đã là điểm đến cho các công ty dệt may và sản xuất giày tìm kiếm chi phí sản xuất thấp và nguồn nhân lực trẻ bên ngoài nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Makalot, hiện tại, chỉ có 4% sản xuất được đặt tại Trung Quốc, trong khi Eclat Textile đã đóng cửa nhà máy cuối cùng tại đây vào cuối năm 2016.
Pou Chen, nhà sản xuất giày dép theo hợp đồng lớn nhất thế giới, cũng đã thu hẹp sản xuất tại Trung Quốc trong những năm qua, từ 29% trong 2014 xuống 13% trong quí I/2019 về tổng xuất khẩu.
Tuy nhiên, mức lương tối thiểu tại Việt Nam đã tăng trong vòng 10 năm qua, từ 1 triệu đồng/tháng lên 4,18 triệu đồng/tháng trong 2019, theo dữ liệu từ chính phủ. Mặc dù con số này vẫn thấp hơn so với Trung Quốc.
Chính phủ cũng yêu cầu tất cả nhà sản xuất tăng lương thêm 10% mỗi năm.
Hầu hết công ty nước ngoài đã đưa ra mức lương cao hơn so với phổ thông, trong khi chế độ đãi ngộ cũng gồm bảo hiểm, và những phúc lợi, thưởng khác cho nhân viên.
Nguồn: Trading Economics/Nikkei Asia Review.
Ngoài ra, đại diện của Pou Chen cho biết chi phí đất đai tại Việt Nam đang tăng hàng năm và không có dấu hiệu hạ nhiệt.
Trong năm 2018, Pou Chen đã sản xuất 46% trong tổng 326 tiệu đôi giày tại Việt Nam, nhưng con số này đã giảm còn 43% trong quí I/2019. Còn tại Indonesia, sản xuất đã tăng từ 37% trong năm ngoái lên 41% trong quí I năm nay.
Tuy nhiên, chỉ đơn giản chuyển địa điểm sản xuất không phải là câu trả lời.
"Điều đó không có nghĩa là chúng tôi cần phải dời sản xuất sang một quốc gia khác ngoài Việt Nam, vốn là điều không thực tế, nhưng chúng tôi sẽ thay đổi bản thân với tự động hóa để giảm sử dụng nhân công trong dài hạn để duy trì cạnh tranh. Chúng tôi cũng sẽ điều chỉnh công xuất một cách linh hoạt", đại diện của Pou Chen cho hay.
Vẫn là điểm đến hấp dẫn của các nhà sản xuất
Mặc dù chi phí lao động tăng, Việt Nam là một trong những quốc gia được hưởng lợi kể từ khi cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới bùng nổ, theo Nikkei Asia Review.
Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đã tăng 38% trong 4 tháng đầu năm, và ngày càng nhiều công ty công nghệ như Apple, Dell, Google và Amazon xem xét chuyển sản xuất sang quốc gia Đông Nam Á để tránh thuế.
Tuy nhiên, theo Helen Qiao, chuyên gia kinh tế cấp cao về Trung Quốc và là người đứng đầu phòng kinh tế về châu Á - Thái Bình Dương tại Ngân hàng Mỹ, việc các nhà sản xuất nhanh chóng chuyển khỏi Trung Quốc là khó xảy ra vì những ràng buộc ở các nền kinh tế châu Á khác.
