Reuters: Mỹ tính lại việc dỡ bỏ thuế quan với Trung Quốc do những căng thẳng tại đảo Đài Loan

Theo Reuters, các quan chức chính quyền Tổng thống Joe Biden đang vật lộn trong nhiều tháng nhằm tìm ra các giảm giá hàng nhập khẩu từ Trung Quốc để kìm hãm lạm pháp. 

Dưới thời Tổng thống Donald Trump, Mỹ đã phát động cuộc chiến tranh thương mại với Bắc Kinh, áp đặt thuế quan lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. 

Washington đã xem xét kết hợp việc loại bỏ một số loại thuế, khởi động một cuộc điều tra theo "Mục 301" về những lĩnh vực tiềm năng có thể áp thuế bổ sung và mở rộng danh sách loại trừ thuế quan nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Mỹ có thể nhận được một số loại hàng hóa nhất định từ Trung Quốc. Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng.

Thuế quan khiến hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc trở nên đắt hơn đối với các công ty Mỹ, và kết quả là, sản phẩm có giá cao hơn khi tới tay người tiêu dùng.

Giảm lạm phát là mục tiêu chính của ông Biden, một đảng viên Đảng Dân chủ, trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11. Nếu thất bại trong việc kìm hãm lạm phát, quyền kiểm soát của Hạ viện và Thượng viện có thể rơi vào tay Đảng Cộng hòa.

Nhưng phản ứng của Bắc Kinh đối với chuyến thăm của Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi vào tuần trước tới Đài Loan đã khiến các quan chức Washington thay đổi suy nghĩ.

Mỹ vừa không muốn gây ra bất cứ hành động nào có thể bị Bắc Kinh coi là leo thang căng thẳng, nhưng cũng khống muốn bị coi là đang rút chạy trước sức mạnh của Trung Quốc.

Quân đội Trung Quốc trong nhiều ngày đã tham gia các vụ phóng tên lửa đạn đạo và mô phỏng cuộc tấn công vào đảo Đài Loan.

Người phát ngôn Nhà Trắng Saloni Sharma cho biết: "Tổng thống Biden đã không đưa ra quyết định trước khi sự kiện tại eo biển Đài Loan xảy ra, và hiện tại cũng vẫn chưa. Người duy nhất sẽ ra quyết định là Tổng thống, và ông sẽ hành động dựa trên lợi ích của người Mỹ".

Khi được hỏi tại sao ông Biden lại tốn thời gian khi ra quyết định như vậy, Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo đề cập đến tình hình địa chính trị phức tạp.

"Sau chuyến thăm của bà Pelosi đến đảo Đài Loan, tình hình trở nên đặc biệt phức tạp. Vì vậy, Tổng thống đang cân nhắc các lựa chọn của mình”, bà nói.

“Ông Biden rất thận trọng. Ông ấy muốn đảm bảo rằng chúng tôi sẽ không làm bất cứ điều gì có thể gây tổn hại đến thị trường lao động và người lao động Mỹ", bà tuyên bố trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg TV.

Danh sách loại trừ

Hiện tại, các biện pháp mạnh mẽ nhất liên quan đến việc giảm thuế quan và leo thang thuế quan không phải là vấn đề ưu tiên, trọng tâm đang được Washington xem xét là danh sách loại trừ.

Chính quyền ông Trump đã phê duyệt loại trừ thuế quan đối với hơn 2.200 danh mục nhập khẩu, bao gồm nhiều thành phần công nghiệp và hóa chất quan trọng. Tuy nhiên, danh sách này đã hết hạn khi Tổng thống Biden nhậm chức vào tháng 1/2021.

Đại diện Thương mại Mỹ, bà Katherine Tai chỉ gia hạn cho 352 danh mục. Các tổ chức công nghiệp và hơn 140 nhà lập pháp Mỹ đã thúc giục bà tăng đáng kể danh mục loại trừ. Những động thái tiếp theo của chính quyền Tổng thống Biden có thể có tác động đáng kể đến hàng trăm tỷ USD thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Các ngành công nghiệp của Mỹ từ điện tử tiêu dùng và bán lẻ đến ô tô và hàng không vũ trụ đều đã kêu gọi ông Biden loại bỏ thuế nhập khẩu lên tới 25%. Nhiều doanh nghiệp Mỹ đang phải vật lộn với chi phí tăng cao và nguồn cung khan hiếm.

Vào năm 2018-2019, cựu Tổng thống Trump áp đặt thuế quan đối với hàng nghìn mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc trị giá 370 tỷ USD nhằm gây áp lực với Bắc Kinh sau những cáo buộc liên quan đến vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Một số quan chức cao cấp, bao gồm Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, đã lập luận rằng thuế được áp dụng đối với hàng tiêu dùng "phi chiến lược" đã làm tăng chi phí một cách không cần thiết cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Việc loại bỏ những sắc thuế này có thể ngăn lạm phát lan rộng.

Bà Tai lại cho rằng thuế quan là một "đòn bẩy đáng kể" cần được sử dụng để thúc ép Trung Quốc thay đổi hành vi của mình. 

Nhiều yếu tố

Không chỉ có phản ứng của Trung Quốc với đảo Đài Loan, mà nhiều yếu tố khác đã làm phức tạp quá trình ra quyết định của chính quyền Tổng thống Biden.

Hai nguồn tin của Reuters cho biết, khi đang cân nhắc việc loại bỏ một số loại thuế quan, các quan chức Mỹ đã mong muốn phía Bắc Kinh cũng có động thái có qua có lại, nhưng đã bị từ chối.

Một trong những nguồn tin cho biết việc đơn phương dỡ bỏ một số thuế quan của Mỹ đối với hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc đã bị tạm hoãn. 

Nguyên nhân một phần vì Trung Quốc không thể hiện bất kỳ thiện chí nào để đưa ra hành động có đi có lại hay đáp ứng các cam kết trong thỏa thuận thương mại "Giai đoạn 1".

Người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington cho biết quan hệ kinh tế và thương mại giữa hai nước đối mặt với những thách thức "nghiêm trọng".

"Chuyến thăm của [bà Pelosi] đã phá hoại nền tảng chính trị trong mối quan hệ Trung - Mỹ và chắc chắn sẽ gây ra sự gián đoạn lớn đối với trao đổi và hợp tác giữa hai bên", ông Liu Pengyu cho hay.

Thỏa thuận thương mại đạt được vào cuối năm 2019 với chính quyền Tổng thống Trump yêu cầu Trung Quốc vào năm 2020 và 2021 phải tăng cường mua sản phẩm nông nghiệp, hàng hóa, năng lượng và dịch vụ của Mỹ thêm 200 tỷ USD so với 2017.

Trung Quốc đã không thực hiện đầy đủ các cam kết này và chỉ nâng nhập khẩu hàng hóa sản xuất từ Mỹ trong hai năm lên 77,7 tỷ USD với các mặt hàng như máy bay, máy móc, phương tiện và dược phẩm.

Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ước tính rằng Trung Quốc không hề mua thêm nhiều hàng hóa như đã hứa. Bắc Kinh đổ lỗi cho đại dịch COVID bùng phát ngay khi thỏa thuận vừa được ký kết.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) hiện đang trong quá trình xem xét kết quả thuế quan do ông Trump áp đặt, và có thể sẽ mất vài tháng nữa để hoàn thành. Đợt lấy ý kiến phản biện cuối cùng từ công chúng về việc có nên giữ những sắc thuế này hay không là vào ngày 23/8.

Các nhóm công đoàn do United Steelworkers dẫn đầu đã kêu gọi USTR giữ nguyên mức thuế đối với hàng hóa Trung Quốc để giúp "cân bằng sân chơi" cho người lao động tại Mỹ và giảm bớt sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp Trung Quốc.

Theo nguồn tin của Reuters, Tổng thống Biden đang lo ngại việc bãi thuế quan, một phần vì người lao động Mỹ, một phần vì Bắc Kinh vẫn chưa thực hiện đầy đủ các cam kết. Nhà Trắng đã từ chối thông báo về thời điểm quyết định cuối cùng được thông qua.