Kĩ thuật phân tích (Analytical procedures) trong thu thập bằng chứng kiểm toán là gì?

Kĩ thuật phân tích (tiếng Anh: Analytical procedures) là quá trình so sánh, đối chiếu, đánh giá các mối quan hệ giữa các thông tin tài chính với nhau để xác định tính hợp lí của các số dư trên tài khoản.

10-09-2019

Hình minh hoạ (Nguồn: sdmayer)

Kĩ thuật phân tích trong thu thập bằng chứng kiểm toán

Khái niệm

Kĩ thuật phân tích trong tiếng Anh được gọi là analytical procedures.

Kĩ thuật phân tích là một trong các kĩ thuật thường được sử dụng trong việc thu thập bằng chứng kiểm toán.

Kĩ thuật phân tích là quá trình so sánh, đối chiếu, đánh giá các mối quan hệ giữa các thông tin tài chính với nhau hoặc giữa thông tin tài chính và thông tin phi tài chính để xác định tính hợp lí của các số dư trên tài khoản.

Các kĩ thuật

Kĩ thuật phân tích được sử dụng để thu thập bằng chứng kiểm toán có hiệu lực gồm ba loại: kiểm tra tính hợp lí, phân tích xu hướng và phân tích tỉ suất.

Kiểm tra tính hợp lí

Thường bao gồm những so sánh cơ bản như

- So sánh giữa số liệu thực tế và số liệu kế hoạch, dự toán...

Từ kết quả so sánh, việc điều tra những sai khác lớn giữa số thực tế và số kế hoạch sẽ giúp kiểm toán viên phát hiện những sai sót trong báo cáo tài chính hoặc các biến động lớn trong tình hình sản xuất kinh doanh của đơn vị.

- So sánh giữa các chỉ tiêu của đơn vị và các chỉ tiêu bình quân trong ngành

Việc xác định chỉ tiêu của đơn vị với chỉ tiêu bình quân ngành có những mối quan hệ tương đồng trong phạm vi nhất định.

Tuy nhiên, việc xác định chỉ tiêu trung bình ngành thường tương đối khó khăn đối với kiểm toán viên khi điều kiện để hoạt động kinh doanh của mỗi doanh nghiệp là khác nhau.

Hơn nữa, theo xu hướng hiện nay các doanh nghiệp thường hoạt động đa ngành chứ ít hoạt động đơn ngành.

- So sánh số liệu của đơn vị được kiểm toán và kết quả dự kiến của kiểm toán viên

Phân tích xu hướng

Là sự phân tích những thay đổi theo thời gian của số dư tài khoản, hay nghiệp vụ.

Phân tích xu hướng thường được kiểm toán viên sử dụng qua so sánh thông tin tài chính kì này với thông tin tài chính kì trước hay so sánh thông tin tài chính giữa các tháng trong kì hoặc so sánh số dư (số phát sinh) của các tài khoản cần xem xét giữa các kì, nhằm phát hiện những biến động bất thường để tập trung kiểm tra, xem xét.

Việc xem xét thay đổi theo thời gian của các chỉ tiêu thường phải được thực hiện khi dãy số thời gian có từ 3 kì trở lên thì phân tích sẽ đáng tin cậy hơn. Tuy nhiên, khi phân tích biến động cần lưu ý và loại bỏ những nhân tố mang tính biến động đương nhiên.

Phân tích tỉ suất

Là cách thức so sánh những số dư tài khoản hoặc những loại hình nghiệp vụ. Phân tích tỉ suất cũng giúp so sánh tính hợp lí về tình hình tài chính của một công ty nào đó với công ty khác trong cùng tập đoàn hay với ngành đó.

Thông thường, khi phân tích tỉ suất cũng phải xem xét xu hướng của tỉ suất đó.

(Tài liệu tham khảo: Qui trình kiểm toán báo cáo tài chính, Tổ hợp Công nghệ Giáo dục Topica)

Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2025 (Vietnam Investment Forum 2025) với chủ đề “Khai thông & Bứt phá” do trang TTĐT tổng hợp VietnamBiz, Việt Nam Mới tổ chức sẽ diễn ra vào ngày 8/11/2024 tại GEM CENTER, TP HCM.

Sự kiện quy tụ giới chuyên gia cao cấp trong lĩnh vực đầu tư, tài chính là các nhà làm chính sách, CEO, CFO, CIO các ngân hàng, công ty chứng khoán, quỹ đầu tư, công ty bất động sản, các hãng xếp hạng, công ty cung cấp dữ liệu và hàng trăm nhà đầu tư có kinh nghiệm lâu năm trên thị trường chứng khoán và bất động sản.

Diễn đàn hứa hẹn mang lại không gian để các chuyên gia bàn luận về các xu hướng đầu tư mới, các góc nhìn chiến lược, mở ra nhiều ý tưởng đầu tư phù hợp cho giai đoạn mới. Đồng thời tạo cơ hội gặp gỡ, kết nối giữa nhà đầu tư và các đối tác tiềm năng trên thị trường.

Thông tin chi tiết chương trình: https://event.vietnambiz.vn/