Hàm giá trị (Value function) là gì? Đặc điểm của hàm giá trị

Hình minh họa

Hàm giá trị (Value function)

Khái niệm

Hàm giá trị trong tiếng Anh là Value function.

Hàm giá trị trong lí thuyết triển vọng thay thế cho hàm hữu dụng trong lí thuyết hữu dụng kì vọng. Trong khi mức hữu dụng được đo bằng mức độ tài sản, thì giá trị lại được định nghĩa bằng việc được và mất so với một điểm tham chiếu.

Đặc điểm của hàm giá trị

Con người thể hiện sự e ngại rủi ro trong miền lời và tìm kiếm rủi ro trong miền lỗ, điều đó có nghĩa là hàm giá trị lõm trong miền lời và lồi trong miền lỗ; các quyết định chú trọng vào lời và lỗ, điều này có nghĩa là: hàm giá trị không phải là mức tài sản; mà là sự thay đổi của mức tài sản; và con người ghét bị mất mát (thua lỗ), do đó hàm giá trị dốc hơn trong miền lỗ so với miền lời.

Ngoài ra, thay vì sử dụng xác suất đơn giản như trong lí thuyết hữu dụng kì vọng, lí thuyết triển vọng sử dụng tỉ trọng quyết định (decision weight). Các tỉ trọng quyết định này là một hàm xác suất. Chúng ta sẽ sử dụng v(z) để đề cập đến sự thay đổi của mức tài sản, ở đây z thay cho w (mức tài sản). Chúng ta cũng sẽ gọi giá trị của triển vọng là V(P). Đối với triển vọng P(pr, z1, z2), giá trị được tính như sau:

Hình 3.1 mô tả một hàm giá trị điển hình. Các thay đổi của mức tài sản so với một điểm tham chiếu sẽ xác định giá trị trên trục tung, thay vì mức tài sản cuối cùng. Chú ý hàm giá trị lõm trong miền dương, phù hợp với sự e ngại rủi ro và lồi trong miền âm, phù hợp với sự tìm kiếm rủi ro. Cuối cùng lưu ý rằng, mặc dù e ngại rủi ro trong miền lời và tìm kiếm rủi ro trong miền lỗ, giá trị tuyệt đối với các khoản lỗ thì dốc hơn đối với các khoản lời, có nghĩa là khoản lỗ có tác động lớn hơn so với khoản lời với cùng giá trị tuyệt đối.

(Tài liệu tham khảo: TÀI CHÍNH HÀNH VI, Tâm lí học, Ra quyết định, và Thị trường, Lucy FAckert, Richard Deaves, NXB Kinh Tế TP.HCM)