Đánh giá chiến lược (Strategic Assessment) là gì?

Hình minh họa

Đánh giá chiến lược (Strategic Assessment)

Định nghĩa

Đánh giá chiến lược trong tiếng Anh là Strategic Assessment. Đánh giá chiến lược là giai đoạn cuối cùng trong quá trình quản trị chiến lược, sau giai đoạn hoạch định và thực hiện chiến lược. Đây là giai đoạn quan trọng không thể thiếu trong quá trình quản trị chiến lược.

Đánh giá chiến lược xem xét hiệu quả và kết quả của tổng thể chiến lược trong việc đạt các kết quả như mong đợi. Các nhà quản trị có thể đánh giá tính phù hợp của chiến lược với bối cảnh chính trị, kinh tế, xã hội, công nghệ tại thời điểm hiện tại.

Bản chất

- Xét về bản chất đánh giá chiến lược không chỉ là đánh giá doanh nghiệp hoạt động tốt như thế nào. Đó còn là việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng tới chất lượng chiến lược dài hạn của doanh nghiệp, cùng với đó là cơ hội và thách thức chiến lược để từ đó có điều chỉnh phù hợp.

- Nói ngắn gọn, việc đánh giá chiến lược nhằm trả lời ba câu hỏi sau:

+ Các mục tiêu chiến lược có còn phù hợp không?

+ Các chiến lược, chính sách và kế hoạch chủ yếu còn phù hợp không?

+ Các kết quả đạt được cho đến nay xác nhận hay bác bỏ các giả định chiến lược đã xây dựng?

- Việc trả lời các câu hỏi nêu trên không phải là việc làm dễ dàng. Bởi lẽ đánh giá chiến lược cần kiến thức tổng hợp, tư duy chiến lược và phân tích dựa trên tình huống tốt hơn mức thông thường. Ngoài ra, đánh giá chiến lược cần giải quyết được các thách thức sau đây:

+ Thứ nhất, chiến lược kinh doanh là duy nhất, gắn với đặc thù doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là ngay cả các doanh nghiệp trong cùng một ngành, hoạt động trên cùng một địa phương cũng có các chiến lược kinh doanh khác nhau.

+ Thứ hai, hoạch định và thực hiện chiến lược liên quan nhiều đến lựa chọn mục đích và mục tiêu. Trong khi đó, các nhà quản trị cấp cao thường thấy thiết lập mục đích và mục tiêu dễ dàng hơn đánh giá chúng. Đó là kết quả của giải quyết vấn đề, không phải của quá trình phân tích cấu trúc vấn đề. Hơn nữa, có thể có khuynh hướng nhầm lẫn giữa giá trị và mục tiêu.

+ Thứ ba, hệ thống đánh giá chiến lược có thể dẫn đến những xung đột trong tổ chức. Bởi lẽ, các câu hỏi đánh giá đòi hỏi các nhà quản trị phải có năng lực mới có thể trả lời được. Hơn nữa, đánh giá chiến lược sẽ đòi hỏi hệ thống quản trị phải tốt hơn mức hiện thời.

+ Thứ tư, môi trường luôn biến động phức tạp. Do đó, khó dự đoán và nắm bắt được chính xác các yếu tố thay đổi trong môi trường.

Nguyên tắc đánh giá chiến lược

- Nguyên tắc thứ nhất: Nhất quán. Chiến lược phải nhất quán với các mục đích và chính sách.

- Nguyên tắc thứ hai: Phù hợp. Chiến lược phải thể hiện sự phản ứng phù hợp của doanh nghiệp với những thay đổi môi trường bên ngoài và các yếu tố nội tại của doanh nghiệp.

- Nguyên tắc thứ ba: Lợi thế. Chiến lược phải đảm bảo tạo ra hoặc duy trì lợi thế cạnh tranh bền vững trong những hoạt động được xác định.

- Nguyên tắc thứ tư: Khả thi. Chiến lược phải được thực hiện hiệu quả trong bối cảnh nguồn lực tài chính, nhân sự, hạ tầng sẵn có. Đồng thời, việc thực hiện chiến lược không tạo ra vấn đề phát sinh.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Quản trị chiến lược, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)