Tích hợp (Integration) và tách biệt (Segregation) trong kinh tế học hành vi là gì? Ví dụ thực tế

Hình minh họa

Tích hợp và tách biệt 

Khái niệm

Tích hợp trong tiếng Anh là integration. Tách biệt trong tiếng Anh là segregation.

Tích hợp là hành động rời xa khỏi tham chiếu do những kết quả trong quá khứ và khi phải đối mặt với lựa chọn mới.

Tách biệt là hành động quay trở lại điểm tham chiếu sau các kết quả trong quá khứ và khi đối mặt với những lựa chọn mới.

Ví dụ thực tế miêu tả sự tích hợp và sự tách biệt

Trong nhiều trường hợp, người ta quyết định tự lựa chọn điểm tham chiếu, và kết quả là tích cực hay tiêu cực sẽ phụ thuộc vào điểm tham chiếu được chọn. Ví dụ, giả sử bạn đã thua $150 trong trường đua ngựa hôm nay. Bạn đang xem xét một cuộc cá cược khác $10 tiếp theo và là cuộc đua cuối cùng trong ngày với tỉ lệ 15:1. Điều này có nghĩa là nếu ngựa của bạn thắng, bạn sẽ nhận được tiền thắng cuộc là $150, nhưng nếu ngựa của bạn thua, bạn sẽ mất $10 đặt cược.

Chú ý điểm tham chiếu của người cá cược có tầm quan trọng ở đây: Nếu người cá cược gộp thua lỗ trong ngày, anh ta sẽ nhận được kết quả hoặc là trở về điểm hòa vốn nếu con ngựa thắng hoặc là mất $150 nếu con ngựa thua. Nhưng nếu người cá cược lờ đi thua lỗ của anh ta trước đó và xem xét điểm tham chiếu mới, kết quả cá cược cuối cùng là nhận thêm $150 hoặc mất $10.

Lí thuyết triển vọng dự đoán rằng người ra quyết định chấp nhận cách tiếp cận thứ hai là tách biệt các kết quả sẽ ít có xu hướng chấp nhận rủi ro trong tình huống này, bởi vì thứ nhất, đánh cược chia đôi giữa thua và thắng, vì thế e ngại rủi ro sẽ cản trở anh ta và thứ hai, do chúng ta đang ở miền lời, hàm giá trị là lõm.

Ngược lại, một người ra quyết định dùng điểm tham chiếu ban đầu và tích hợp các kết quả đánh cược trong ngày sẽ mạo hiểm với rủi ro hơn vì người này đang ở trong miền lỗ. Với những mẫu người này, lần cược cuối thể hiện một cơ hội hòa vốn.

Minh họa sự khác biệt giữa sự tích hợp và sự tách biệt

Hình 3.4 minh họa sự khác biệt giữa sự tích hợp và sự tách biệt. Tích hợp xảy ra khi các vị thế (kết quả các lần) được cộng lại với nhau, trong khi tách biệt xảy ra khi mỗi tình huống được xem là một lần. Hầu như, lí thuyết triển vọng chuẩn cho rằng con người tách biệt mặc dù Kahneman và Tversky đã thừa nhận rằng đôi khi con người làm theo mẫu hình tích hợp. 

Hai ông lưu ý, ví dụ, vào cuối ngày đua ngựa, có nhiều đặt cược hơn hàm ý rằng ít nhất một số người đặt cược sẽ tích hợp các kết quả của các cuộc đua trong ngày và chấp nhận nhiều rủi ro hơn, mà thường họ sẽ không chấp nhận, nhằm cố gắng để đạt hòa vốn.

(Tài liệu tham khảo: TÀI CHÍNH HÀNH VI, Tâm lí học, Ra quyết định, và Thị trường, Lucy FAckert, Richard Deaves, NXB Kinh Tế TP.HCM)