Nhượng quyền thương mại trực tiếp (Direct Franchising) và nhượng quyền khu vực (Area Franchising)
Nhượng quyền thương mại trực tiếp
Khái niệm
Nhượng quyền thương mại trực tiếp trong tiếng Anh là direct franchising.
Nhượng quyền thương mại trực tiếp là việc bên nhượng quyền trực tiếp kí hợp đồng nhượng quyền với từng bên nhận quyền ở nước sở tại mà không hề qua bất kì bên trung gian nào.
Đặc điểm của nhượng quyền thương mại trực tiếp
Đối với việc xâm nhập thị trường nước ngoài bằng việc lập công ty con, bên nhượng quyền sẽ tiến hành thành lập công ty con ở nước sở tại. Công ty con này là một pháp nhân có tư cách pháp lí độc lập với mình hoặc kí hợp đồng nhượng quyền với bên nhận quyền ở nước sở tại.
Trong trường hợp thiết lập chi nhánh ở nước sở tại, chi nhánh đó không phải là pháp nhân độc lập, vì thế bên nhượng quyền vẫn phải gánh chịu các trách nhiệm pháp lí đối với hoạt động kinh doanh của chi nhánh ở nước sở tại.
Nếu xâm nhập thị trường nước ngoài qua con đường lập liên doanh, bên nhượng quyền sẽ kí hợp đồng liên doanh với đối tác - thường mang quốc tịch nước sở tại, theo đó thông thường một công ty liên doanh sẽ được ra đời, tuy nhiên cũng có trường hợp việc liên doanh chỉ đơn thuần là quan hệ hợp đồng.
Bên nhượng quyền khi dó sẽ có thể kí "hợp đồng phát triển khu vực" hoặc "hợp đồng nhượng quyền tổng thể" với liên doanh, và kết quả là sự ra đời của các cửa hàng nhượng quyền thuộc sở hữu của liên doanh hoặc các cửa hàng được nhượng quyền bởi liên doanh.
Nhượng quyền liên doanh (Joint venture franchising)
Bên nhượng quyền thiết lập mối quan hệ đối tác với bên nhận quyền nước ngoài nhưng không cho phép họ được tái nhượng quyền cho các đối tác khác. Trong trường hợp này, hai bên đối tác thường thiết lập quan hệ nhượng quyền để khai thác một cơ hội kinh doanh nhất định.
Nhượng quyền liên doanh thường được sử dụng trong những trường hợp mà ở đó sự sai lệch thông tin (information asymmetry) là rất sâu sắc do sự khác biệt về văn hóa trong kinh doanh và bên nhượng quyền dễ gặp phải rủi ro liên quan đến vấn đề đạo đức (risk of moral hazard).
Nhượng quyền khu vực
Khái niệm
Nhượng quyền khu vực trong tiếng Anh là area franchising.
Nhượng quyền khu vực là bên nhượng quyền cung cấp cho bên nhận quyền khu vực quyền được tái nhượng quyền (subfranchise) tư tưởng/sản phẩm/dịch vụ/mô hình của bên nhượng quyền cho các bên nhận quyền khác trong một khu vực địa lí nhất định, tạo nên mối quan hệ nhượng quyền ba bên.
Bên tái nhượng quyền này gọi là bên nhượng quyền thứ cấp (subfranchisor), còn các bên tái nhận quyền gọi là bên nhận quyền thứ cấp (subfranchisees). Đối tác địa phương không chỉ là người cung cấp tài chính mà còn là nguồn cung cấp thông tin rất hữu hiệu cho bên nhượng quyền, giúp họ vượt qua các khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ cũng như tập quán kinh doanh.
Nhờ đó, bên nhượng quyền có thể mở rộng mạng lưới kinh doanh mà không phải bỏ ra quá nhiều nguồn lực và bớt đi rủi ro do sự sai lệch thông tin thị trường.
(Theo Giáo trình Kinh doanh thương mại, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)
