Mùa đông AI (AI Winter) là gì? Liệu mùa đông AI có quay trở lại?

Mùa đông AI

Khái niệm

Mùa đông AI hay mùa đông của trí tuệ nhân tạo, trong tiếng Anh là Artificial Intelligence Winter, viết tắt là AI Winter.

Mùa đông AI đề cập đến một khoảng thời gian bị thiếu hụt tài trợ và giảm thiểu kinh phí cho các hoạt động hướng đến việc phát triển máy móc có trí thông minh giống con người. 

Bản chất của mùa đông AI là bị giảm kinh phí trong nghiên cứu trí tuệ nhân tạo, nhưng nó cũng thường trùng với sự sụt giảm những lợi ích cộng đồng.

Nguyên nhân xảy ra mùa đông AI

Khi các nguồn tài trợ cạn kiệt và các công ty bỏ qua việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển liên quan đến AI. Tốc độ đổi mới trong lĩnh vực này chậm lại bởi vì nó chỉ còn lại những viện, trung tâm nghiên cứu chuyên môn nhất. 

Mùa đông AI được cho là xảy ra khi giới hạn của công nghệ hiện hành dẫn đến những tiến bộ ít gây ấn tượng hơn. Điều này khiến các tổ chức học thuật phải nỗ lực cải tiến cho đến khi một khám phá khác về AI được thực hiện. 

Thuật ngữ mùa đông AI đã được sử dụng để mô tả khoảng thời gian một vài năm hoặc thậm chí nhiều thập kỉ, trong đó sự quan tâm và phát triển AI về cơ bản đã ngừng lại. Trí tuệ nhân tạo phải chịu một số vấn đề cá biệt về quan hệ công chúng mà hầu hết các lĩnh vực công nghệ không phải đối mặt với cùng một mức độ. 

Mục tiêu của trí tuệ nhân tạo được Alan Turing đưa ra một cách vô tư vào những năm 1950. Ông đề xuất thử nghiệm trò chơi mô phỏng, trong đó sẽ không thể phân biệt một máy tính với con người. 

Kể từ đó, AI bị coi như một mối đe dọa về ngày tận thế, rằng nó sẽ thay thế loài người ngay khi nó có thể mô phỏng con người. Thật không may cho các nhà nghiên cứu AI, sự tưởng tượng đáng sợ về khả năng kì quái này có thể làm nản lòng những nguồn tài trợ mới. Bên cạnh đó, khi thực tế AI đã vượt qua phép thử của Turing về khả năng thể hiện trí thông minh của con người đến đâu, cũng khiến những nhà tài trợ hiện thời thấy thất vọng. 

Điều đáng thất vọng hơn cả nỗi sợ hãi, đó là tài trợ cho AI đã giảm vào cuối thập niên 70 và sau đó giảm một lần nữa vào cuối thập niên 80 đến đầu thập niên 90. Công nghệ máy tính đã cải thiện rất nhiều trong thời gian đó, nhưng AI thì bị tụt lại. 

Liệu mùa đông Ai có quay trở lại?

Trí tuệ nhân tạo, như Turing đã hình dung cho thí nghiệm của mình, vẫn còn có thể tiến xa hơn nữa. Máy tính đã sử dụng bộ nhớ và sức mạnh xử lí vượt trội của nó để đánh bại những tuyển thủ hàng đầu trong bộ môn cờ vua, cờ vây. Nhưng những điều này mới chỉ là những ứng dụng hạn chế. 

Khái niệm về AI và đích đến của nó đã trải qua một sự chuyển mình tích cực. Thay vì phấn đấu để phù hợp với ý kiến chung chung mà nhân loại đã từng tôn sùng, AI hiện đang tìm cách chuyên môn hóa các tác vụ cụ thể thông qua các kĩ thuật như deep learning. 

Máy móc trí tuệ nhân tạo giờ đây có khả năng tự dạy mình cách cải thiện mọi thứ một cách đa dạng, như nhận ra nội dung của hình ảnh, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và dự đoán hành động tiếp theo của một người, trên thiết bị di động. Những thành công này đã xua tan một mùa đông của AI vì chúng có thể tồn tại bằng thương mại hóa.

Một AI có thể hướng dẫn người dùng thông qua giao dịch trực tuyến, thay vì đưa người dùng đến một địa điểm thực tế hoặc gọi điện thoại. Những lợi ích hữu hình này khiến các công ty và chính phủ đầu tư vào nghiên cứu AI tại chỗ, cũng như các tổ chức học thuật. 

Chừng nào AI còn tiếp tục phát triển vì các công ty nhận ra khoản tiết kiệm chi phí và lợi nhuận tiềm năng mà nó có thể mang lại, thì mùa đông của AI sẽ khó mà quay trở lại. 

(Theo Investopedia)