Nền kinh tế kỹ thuật số Đông Nam Á có thể cán mốc 1.000 tỷ USD vào năm 2030

Nền kinh tế kỹ thuật số của Đông Nam Á có nhiều tiềm năng tăng trưởng, được hỗ trợ bởi các yếu tố cơ bản mạnh mẽ, bao gồm hơn 460 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số, dân số trẻ và am hiểu công nghệ, cũng như tỷ lệ sử dụng internet ngày càng tăng, theo CNBC.

Nền kinh tế kỹ thuật số ở 6 quốc gia Đông Nam Á bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam được dự đoán sẽ tăng trưởng 6% mỗi năm, theo báo cáo e-Conomy SEA 2022 mới nhất do Google, Temasek và Bain & Company phát hành, dự đoán rằng thị trường có thể đạt tới 1.000 tỷ USD vào năm 2030.

Tuy nhiên, rào cản với thị trường là vẫn còn. Từ sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn cho đến trình độ hiểu biết về kỹ thuật số thấp, khu vực Đông Nam Á tiếp tục phải vật lộn với những thách thức có thể kìm hãm sự tăng trưởng của nền kinh tế số.

Anthony Toh, nhà phân tích tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam thuộc Đại học Công nghệ Nanyang, cho biết: “Nền kinh tế kỹ thuật số của Đông Nam Á đang mở rộng, nhưng vẫn có khoảng cách kỹ thuật số. Singapore là quốc gia có tốc độ số hóa nhanh nhất. Malaysia, Indonesia, Brunei, Thái Lan và Việt Nam đứng ở các vị trí tiếp theo, trong khi Myanmar, Lào và Campuchia thiếu triển vọng số hóa”.

Khung pháp lý

Theo báo cáo Chỉ số tích hợp kỹ thuật số ASEAN, Singapore và Malaysia có kết quả tốt trên một số chỉ số tích hợp kỹ thuật số. Báo cáo cho biết Brunei, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Việt Nam đang thiếu một hoặc nhiều chỉ số.

Một số chỉ số có thể kể tới bao gồm bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng, thanh toán kỹ thuật số, cũng như kỹ năng kỹ thuật số, đổi mới, tinh thần kinh doanh và sự sẵn sàng của cơ sở hạ tầng.

Campuchia, Lào và Myanmar đạt điểm dưới trung bình trên tất cả các chỉ số và còn rất nhiều việc cần làm để bắt kịp các nỗ lực hội nhập kỹ thuật số của khu vực Đông Nam Á. “Myanmar sẽ tụt hậu xa hơn so với tất cả các quốc gia Đông Nam Á khác”, ông Toh nói.

Kenddrick Chan, một thành viên tại Viện Portulans, một viện nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Washington, cho biết: “Để tham gia vào nền kinh tế kỹ thuật số, điều quan trọng là phải có các khung pháp lý cơ bản. Lý do đằng sau sự phát triển không đồng đều này là sự phân bổ không đồng đều các lợi ích của nền kinh tế kỹ thuật số. Các quốc gia khác nhau đang ở các giai đoạn phát triển khung pháp lý khác nhau”.

ASEAN đã đưa ra các chính sách và khuôn khổ quan trọng — chẳng hạn như Kế hoạch tổng thể kỹ thuật số ASEAN 2025 và Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN 2025 — để phác thảo các hành động hướng dẫn hợp tác kỹ thuật số của chính phủ các nước.

Tuy nhiên, những mục tiêu này sẽ yêu cầu quá trình nghiên cứu chi tiết, hoạch định chính sách có tầm nhìn dài  hạn hơn và sự ủng hộ đáng kể từ các bên liên quan trong khu vực, theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới.

Chan nói: “Cuối cùng, ít nhất họ cần phải có những ý tưởng hoặc quy định giống nhau để truyền dữ liệu xuyên biên giới. Singapore có luật đảm bảo quyền riêng tư của người dùng, chuyển thông tin tài chính qua biên giới một cách an toàn, nhưng Campuchia thì không”.

Khoảng cách số hóa giữa thành thị và nông thôn

Ngoài yếu tố khung pháp lý, một rào cản khác đối với sự phát triển của nền kinh tế kỹ thuật số là quá trình số hóa giữa các khu vực thành thị và nông thôn trong mỗi quốc gia. Ngoại trừ Singapore, Malaysia và Brunei, các quốc gia Đông Nam Á khác có hơn 40% dân số sống ở khu vực nông thôn, dựa trên ước tính năm 2021 của World Bank.

Trong khi Indonesia đã chứng kiến tốc độ thâm nhập internet nhanh chóng mỗi năm, quốc gia này vẫn chứng kiến khoảng cách về tốc độ số hóa giữa thành thị và nông thôn cao. Tan cho biết, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số làm tăng nguy cơ khiến một số cộng đồng nông thôn bị bỏ lại phía sau.

“Trước đại dịch, khoảng cách tốc độ số hóa giữa thành thị và nông thôn ở Indonesia là 24,8 điểm phần trăm. Khoảng cách giảm nhẹ xuống 22,5 điểm phần trăm vào năm 2021 sau đại dịch COVID-19”, theo Asia Competitiveness Institute, trích dẫn dữ liệu của Cục Thống kê Indonesia.

Mặc dù khu vực Đông Nam Á là nơi có tỷ lệ sử dụng internet cao trên 70% và hầu hết dân số đã sở hữu điện thoại thông minh, nhưng điều đó không có nghĩa là tất cả mọi người đều hiểu biết về kỹ thuật số.

“Người Đông Nam Á không thiếu điện thoại di động. Đối với họ, internet là điện thoại di động. Tuy nhiên, vấn đề chính là nó bị chi phối bởi mạng xã hội. Họ có thể không truy cập trình duyệt web. Cách họ sử dụng internet luôn thông qua Facebook, Instagram, TikTok,… Vì vậy, để họ tham gia vào toàn bộ nền kinh tế kỹ thuật số đòi hỏi phải có nhiều hiểu biết về kỹ thuật số hơn”, Chan nói.

Toh cho biết khoảng cách kỹ thuật số của Đông Nam Á là vấn đề hàng đầu đối với tiến trình số hóa của khu vực. “Tôi không thấy nó được nâng lên một tiêu chuẩn tốt hơn. Thay vào đó, ngay bây giờ, khoảng cách kỹ thuật số đang ngày càng rộng hơn ở Đông Nam Á”.