Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu (Stock Index Futures Contract) là gì?

Hình minh họa (Nguồn: Justdial)

Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu (Stock Index Futures Contract)

Khái niệm

Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu trong tiếng Anh gọi là Stock Index Futures Contract.

Hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là loại hợp đồng tương lai có tài sản cơ sở là một chỉ số cổ phiếu. Tương tự như các loại hợp đồng tương lai khác, hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là công cụ được giao dịch trên một sở giao dịch tập trung với các điều khoản được chuẩn hóa. 

Đặc điểm

Các yếu tố chuẩn hóa đó về cơ bản được nêu chi tiết trong bản mô tả đặc tính của hợp đồng, bao gồm:

- Công cụ cơ sở của hợp đồng tương lai chỉ cố cổ phiếu là một chỉ số cổ phiếu cụ thể. Về mặt khái niệm, chỉ số cổ phiếu là chỉ báo thống kế đo lường sự biến động của một danh mục cổ phiếu được xem là đại diện cho thị trường, hoặc một lĩnh vực, ngành cụ thể nào đó của thị trường cổ phiếu.

- Hệ số nhân hợp đồng là giá trị bằng tiền tương ứng với một điểm chỉ số. Khi nhận giá hợp đồng tương lai với hệ số nhân được qui định cho hợp đồng, ta thu được giá trị danh nghĩa của một hợp đồng tương lại liên quan.

- Đơn vị yết giá là số điểm của chỉ số cơ sở.

- Bước giá có thể được qui định khác nhau cho từng hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu cụ thể và được biểu diễn theo điểm chỉ số. Bước giá thường cũng được qui đổi ra một giá trị bằng tiền nhất định (dựa vào hệ số nhân của hợp đồng), qua đó phản ánh sự thay đổi về giá trị của hợp đồng tương ứng với mức biến động tối thiểu của giá hợp đồng tương lai.

- Phương thức thanh toán khi đáo hạn của hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu là thanh toán bằng tiền (vì chỉ số cổ phiếu không phải là một dạng tài sản vật chất để chuyển giao).

Các đặc điểm khác như giờ giao dịch, tháng đáo hạn, ngày đáo hạn được qui định tùy theo thông lệ của từng sở giao dịch.

Ứng dụng của hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu

Nhà đầu tư có thể sử dụng hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu cho các mục đích sau:

- Phòng ngừa rủi ro cho danh mục đầu tư cổ phiếu đang nắm giữ khi giá cổ phiếu có xu hướng giảm xuống mà không phải điều chỉnh cơ cấu danh mục cổ phiếu gốc. 

- Phòng ngừa rủi ro cho khoản đầu tư dự định trong tương lai (vào danh mục cổ phiếu dự định mua) khi giá cổ phiếu có xu hướng tăng lên.

- Kiếm lợi nhuận từ sự biến động giá cổ phiếu trên thị trường mà không cần thực hiện các giao dịch mua/bán cổ phiếu trong danh mục cổ phiếu cấu thành chỉ số (thực hiện các chiến thuật đầu cơ ra/vào thị trường trong ngắn hạn).

- Tăng/giảm tỉ trọng tài sản trong danh mục đầu tư mà không thực hiện các giao dịch trên thị trường cơ sở (thị trường cổ phiếu).

- Tận dụng lợi thế đòn bẩy mà hợp đồng tương lai đem lại nhằm đạt được mức sinh lời cao hơn so với đầu tư trên thị trường cổ phiếu

- Kiếm lợi nhuận từ những sai lệch giữa mức giá hợp lí của hợp đồng tương lai và giá giao dịch trên thị trường (giao dịch hạn chế chênh lệch giá).

(Tài liệu tham khảo, Giáo trình Chứng khoán phái sinh & Thị trường chứng khoán phái sinh, NXB Lao Động)