Hoạch định chính sách kinh tế - xã hội (Public policy planning) là gì?

Hoạch định chính sách kinh tế - xã hội

Khái niệm

Hoạch định chính sách kinh tế - xã hội hay hoạch định chính sách công trong tiếng Anh được gọi là Public policy planning.

Hoạch định chính sách kinh tế - xã hội là một quá trình bao gồm việc xác định các mục tiêu, các giải pháp và công cụ để thực hiện mục tiêu, được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thông qua và ban hành dưới hình thức văn bản qui phạm pháp luật.

Quá trình hoạch định

Có thể hình dung quá trình hoạch định chính sách kinh tế - xã hội một cách vắn tắt như sau: 

Trước hết, xuất phát từ một vấn đề bức xúc của thực tiễn hoặc từ một vấn đề quan trọng trong đời sống kinh tế - xã hội, các chuyên gia tiến hành phân tích vấn đề, mục tiêu và đề xuất một số giải pháp để giải quyết vấn đề, hình thành nên các phương án chính sách. 

Sau đó toàn bộ những đề xuất về vấn đề, mục tiêu, giải pháp sẽ được đánh giá để lựa chọn phương án tối ưu. Bản dự thảo chính sách đó được trình lên cơ quan nhà nước có thẩm quyền để xem xét, thông qua và ra quyết định. 

Quyết định chính sách được thể chế hoá và ban hành dưới hình thức một văn bản qui phạm pháp luật để đưa vào quá trình thực hiện.

Nhiệm vụ chính

Như vậy, sản phẩm của quá trình hoạch định chính sách kinh tế - xã hội là một chính sách được thể chế hoá. 

Để tạo ra sản phẩm đó, quá trình hoạch định chính sách có hai nhiệm vụ chính:

- Phải xây dựng được chính sách tối ưu hoặc hợp lí 

- Phải thể chế hoá chính sách dưới hình thức văn bản qui phạm pháp luật

Vị trí của hoạch định chính sách kinh tế - xã hội

- Thứ nhất, nếu coi quá trình chính sách kinh tế - xã hội là một quá trình quản lí hà nước thì hoạch định chính sách là giai đoạn lập kế hoạch, mở đường và định hướng cho cả quá trình đó.

- Thứ hai, sản phẩm của giai đoạn hoạch định chính sách là căn cứ để đánh giá toàn bộ quá trình chính sách. 

- Thứ ba, việc định ra một chính sách kinh tế - xã hội phù hợp, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn sẽ quyết định phần lớn các kết quả tích cực trong thực tiễn hoạt động.

(Tài liệu tham khảo: Giáo trình Chính sách Kinh tế - Xã hội, TS. Nguyễn Thị Lệ Thuý, TS. Bùi Thị Hồng Việt, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, NXB Tài chính, 2012)