Giao dịch carbon (Carbon Trade) là gì? Nguyên nhân ra đời và những chỉ trích

Giao dịch carbon

Khái niệm

Giao dịch carbon trong tiếng Anh là Carbon Trade.

Giao dịch carbon là một sự trao đổi về tín chỉ giảm thải carbon giữa các quốc gia, được thiết kế để giảm lượng khí thải carbon dioxide (CO2). 

Giao dịch carbon cũng được gọi là giao dịch khí thải carbon. Giao dịch khí thải carbon chiếm phần lớn các giao dịch khí thải. 

Tại sao lại có giao dịch carbon?

Khi các quốc gia sử dụng nhiên liệu hóa thạch và sản xuất carbon dioxide, họ không trả tiền cho những tác động của việc trực tiếp đốt những nhiên liệu hóa thạch đó. Có một số chi phí mà họ phải chịu, như giá nhiên liệu, nhưng có những chi phí khác không bao gồm trong giá nhiên liệu. Những thứ này được gọi là ngoại ứng. Trong trường hợp sử dụng nhiên liệu hóa thạch, thường các ngoại ứng này là ngoại ứng tiêu cực, có nghĩa là việc tiêu thụ hàng hóa có tác động tiêu cực đến bên thứ ba. 

Những ngoại ứng này bao gồm chi phí sức khỏe (như việc đốt nhiên liệu hóa thạch góp phần gây ra bệnh tim, ung thư, đột quị và bệnh phổi) và chi phí môi trường (như suy thoái môi trường, ô nhiễm, biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu). Điều đáng chú ý, Nghị định thư Kyoto đã phát hiện ra rằng, gánh nặng của biến đổi khí hậu thường gây ảnh hưởng trực tiếp nhất đến các quốc gia có lượng khí thải nhà kính thấp nhất. Vì vậy, nếu một quốc gia đốt nhiên liệu hóa thạch và tạo ra những ngoại ứng tiêu cực này, quan điểm đúng là họ nên trả tiền cho chúng. 

Giao dịch carbon bắt nguồn từ Nghị định thư Kyoto 1997, với mục tiêu giảm lượng phát thải carbon và giảm thiểu biến đổi khí hậu và sự nóng lên toàn cầu trong tương lai. Vào thời điểm đó, biện pháp đã nghĩ ra là nhằm giảm lượng khí thải carbon dioxide tổng thể xuống khoảng 5% dưới mức của năm 1990 vào giữa năm 2008 và 2012. 

Giao dịch carbon hoạt động như thế nào?

Về cơ bản, mỗi quốc gia có giới hạn về lượng carbon mà họ được phép thải ra. Giao dịch khí thải carbon sau đó cho phép các quốc gia có lượng khí thải carbon cao hơn mua quyền thải nhiều CO2 vào khí quyền từ các quốc gia có lượng khí thải carbon thấp hơn. 

Giao dịch carbon cũng đề cập đến khả năng của các công ty riêng lẻ để giao dịch quyền gây ô nhiễm, thông qua một hệ thống qui định được gọi là mua bán phát thải (cap and trade). Các công ty gây ô nhiễm ít hơn có thể bán quyền gây ô nhiễm chưa sử dụng của họ cho các công ty gây ô nhiễm nhiều hơn. Mục tiêu là để đảm bảo rằng tổng số các công ty trong một khu vực không vực qua mức ô nhiễm cơ sở và cung cấp một khoản khích lệ tài chính cho các công ty gây ô nhiễm ít hơn. 

Những phê bình về giao dịch carbon

Giao dịch khí thải carbon đã trở nên phổ biến và ngày càng bị chỉ trích. Nó được coi là một sự xao lãng nguy hiểm trong việc tập trung làm giảm sự biến đổi khí hậu của các quốc gia. Và là một biện pháp nửa vời để giải quyết vấn đề lớn và cấp bách của sự nóng lên toàn cầu. Cũng đã có những tố cáo về vấn đề hối lộ. 

Mặc dù vậy, giao dịch carbon vẫn là một khái niệm chính trong các đề xuất nhằm giảm thiểu sự biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu. 

(Theo Investopedia)