Đường cơ sở (Baseline) trên biển là gì? Các loại đường cơ sở

Đường cơ sở (Baseline)

Đường cơ sở - danh từ, trong tiếng Anh được gọi là Baseline.

Đường cơ sở được hiểu là đường ranh giới phía ngoài của nội thủy và phía trong của lãnh hải, được quốc gia ven biển xác định phù hợp trên cơ sở Luật biển quốc tế năm 1982. Đường cơ sở thường được dùng để xác định phạm vi của các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền tài phán quốc gia. (Theo Marinegyaan.com)

Các loại đường cơ sở

Hiện nay đường cơ sở được phân ra làm hai loại phổ biến nhất, đó là:

Đường cơ sở thông thường

Là ngấn nước thủy triều thấp nhất dọc theo bờ biển đã được thể hiện trên các hải đồ có tỉ lệ xích lớn đã được quốc gia ven biển chính thức công nhận. Đối với các đảo san hô hay đảo có đá ngầm ven bờ bao quanh, phương pháp này cũng được áp dụng. 

Theo Luật biển quốc tế, trừ khi có qui định ngoại lệ, đường cơ sở thông thường dùng để tính chiều rộng lãnh hải là ngấn nước triều thấp nhất dọc theo bờ biển, như được thể hiện trên các hải đồ tỉ lệ lớn đã được quốc gia ven biển chính thức công nhận.

Đường cơ sở thẳng

Là đường cơ sở được xác định theo phương pháp nối liền các điểm thích hợp được lựa chọn tại những điểm ngoài cùng nhất nhô ra biển tại mức nước thủy triều thấp nhất. Trước khi được pháp điển hóa thành các điều khoản của các điều ước quốc tế thì nó là phương pháp tập quán phổ biến nhất của tập quán quốc tế. (Theo Tổng cục Biển và Hải đảo Việt Nam)

Luật biển quốc tế năm 1982 qui định về đường cơ sở thẳng như sau:

- Ở nơi nào bờ biển bị khoét sâu và lồi lõm hoặc nếu có một chuỗi đảo nằm sát ngay và chạy dọc theo bờ biển, phương pháp đường cơ sở thẳng nối liền các điểm thích hợp có thể được sử dụng để kẻ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải.

- Ở nơi nào bờ biển không ổn định do có một châu thổ và những đặc điểm tự nhiên khác, các điểm thích hợp có thể được lựa chọn dọc theo ngấn nước triều thấp nhất có chuyển dịch vào phía trong bờ, các đường cơ sở đã được vạch ra vẫn có hiệu lực cho tới khi các quốc gia ven biển sửa đổi đúng theo Công ước.

- Tuyến các đường cơ sở không được đi chệch quá xa hướng chung của bờ biển, và các vùng biển ở bên trong các đường cơ sở này phải gắn với đắt liền đủ đến mức đạt được chế độ nội thủy.

- Các đường cơ sở thẳng không được kéo đến hoặc xuất phát từ các bãi cạn lúc nổi lúc chìm, trừ trường hợp ở đó có những đèn biển hoặc các thiết bị tương tự thường xuyên nhô trên mặt nước hoặc việc vạch các đường cơ sở thẳng đó đã được sự thừa nhận chung của quốc tế.

- Trong những trường hợp mà phương pháp kẻ đường cơ sở thẳng được áp dụng, khi ấn định một số đoạn đường cơ sở có thể tính đến những lợi ích kinh tế riêng biệt của khu vực đó mà thực tế và tầm quan trọng của nó đã được một quá trình sử dụng lâu dài chứng minh rõ ràng.

- Phương pháp đường cơ sở thẳng do một quốc gia áp dụng không được làm cho lãnh hải của một quốc gia khác bị tách khỏi biển cả hoặc một vùng đặc quyền kinh tế. (Theo UNCLOS 1982)