Vấn đề chanh (Lemons Problem) trong kinh tế là gì?

Hình minh họa

Vấn đề chanh (Lemons Problem)

Định nghĩa

Vấn đề chanh trong tiếng Anh là Lemons Problem. Vấn đề chanh trong kinh tế đề cập đến các vấn đề phát sinh liên quan đến giá trị của một khoản đầu tư hoặc giá trị sản phẩm do thông tin bất cân xứng mà người mua và người bán sở hữu.

Đặc điểm

- Vấn đề về chanh đã được đưa ra trong một bài báo nghiên cứu, "The Market for 'Lemons': Quality Uncertainty and the Market Mechanism" được viết vào cuối những năm 1960 bởi George A. Akerlof, một giáo sư và nhà kinh tế học tại Đại học California, Berkeley.

- Vấn đề chanh xuất phát từ ví dụ về những chiếc xe đã qua sử dụng mà Akerlof sử dụng để minh họa cho khái niệm thông tin bất cân xứng, vì những chiếc xe đã qua sử dụng bị lỗi thường được gọi là "chanh".

- Vấn đề chanh tồn tại trên thị trường sản phẩm của người tiêu dùng và doanh nghiệp, cả trong lĩnh vực đầu tư, liên quan đến sự chênh lệch về giá trị cảm nhận (perceived value) của khoản đầu tư giữa người mua và người bán.

- Vấn đề chanh cũng phổ biến trong lĩnh vực tài chính, bao gồm thị trường bảo hiểm và tín dụng. Ví dụ, trong lĩnh vực tài chính doanh nghiệp, một người cho vay có thông tin bất cân xứng và kém lí tưởng liên quan đến uy tín tín dụng thực tế của người đi vay.

Nguyên nhân

- Vấn đề về thông tin bất cân xứng phát sinh do người mua và người bán không có lượng thông tin cần thiết bằng nhau để đưa ra quyết định có căn cứ về giao dịch. 

- Người bán hoặc chủ sở hữu của một sản phẩm hoặc dịch vụ thường biết giá trị thực của nó, hoặc ít nhất là biết liệu chất lượng sản phẩm có trên hoặc dưới mức trung bình. Tuy nhiên, những người mua tiềm năng thường không có kiến thức này, vì họ không nắm được tất cả thông tin mà người bán sở hữu.

Tác động của vấn đề chanh

- Ví dụ ban đầu của Akerlof về việc mua một chiếc xe đã qua sử dụng lưu ý rằng người mua tiềm năng của một chiếc xe đã qua sử dụng không thể dễ dàng xác định giá trị thực của chiếc xe.

- Do đó, người mua chỉ sẵn sàng trả mức giá không cao hơn mức giá trung bình. Lập trường này của người mua thoạt tiên có thể mang đến cho họ mức độ bảo vệ về mặt tài chính khỏi rủi ro mua một quả chanh.

- Tuy nhiên, Akerlof chỉ ra rằng lập trường này thực sự ủng hộ người bán, vì nhận được mức giá trung bình cho một quả chanh vẫn sẽ nhiều hơn giá trị mà người bán có thể nhận được nếu người mua có kiến thức rằng chiếc xe là một quả chanh.

- Trớ trêu thay, vấn đề chanh tạo ra bất lợi cho người bán một chiếc xe cao cấp, vì thông tin bất cân xứng của người mua tiềm năng và nỗi sợ bị kẹt với một quả chanh, có nghĩa là họ không sẵn sàng đưa ra một mức giá cao hơn cho một chiếc xe cao cấp.

(Tài liệu tham khảo: Lemons Problem, Investopedia)